5.5. Qizdirilmaydigan kamerali sekin kokslash qurilmasi
Qizdirilmaydigan kamerada sekin kokslash jarayoni yirik bo‗lakli neftli
koksni olish uchun mo‗ljallangan va asosiy maqsadli mahsuloti benzin va gazni
yengil va og‗ir gazoylli tozalash hisoblanadi. Kokslashda xomashyo sifatida -
219
kam oltingugurtli atmosfera va vakuumli neft qoldiqlari, slanetsli smola, bitumli
qumning og‗ir nefti, toshko‗mirli va gil‘sonit xizmat qiladi. Bu turdagi
xomashyolar gubkali koksni beradi.
5.8-jadval
Termogazoyl‘ olishda termik kreking jarayonining boshlang‗ich xomashyosining
tavsifi:
Ko‗rsatgichi
Gazoyl‘
katalitik
krekingning
yengil
fraksiyasi
Gazoyl‘
katalitik
krekingning
og‗ir fraksiyasi
Yog‗ni fenol
bilan
selektiv
tozalashni
disstillya
ekstrakti
20
o
C dagi zichligi, kg/m
3
20
o
Cdaga uzilish koeffitsiyenti
Molekulyar massasi
Fraksiya tarkibi,
o
C
Q Qaynashni boshlanishi
5%
50%
90%
95%
Qaynashni tugashi
Oltingugurt miqdori,%
Kokslanish, % (massa bo‗yicha)
50
o
Cdagi kinematik qovushqoqlik,
mm
2
/s
Sovish harorati,
o
C
Guruhli tarkibi, % (massa b.)
parafinli-naftli
aromatik
yengil
o‗rta
og‗ir
smolali modda
909,0
1,5236
234
204
228
348
383
397
403
1,20
0,004
4,24
14
49,5
50,0
10,7
8,2
31,1
0,5
943,2
1,5479
260
273
286
372
385
407
430
1,64
0,12
7,87
22
34,5
64,5
8,0
9,1
47,4
1,0
962,1
1,5480
275
337
351
381
431
444
-
3,50
0,30
6,74
-
10,0
84,5
16,9
28,1
39,5
5,5
Yuqori sifatli ignali ko‗rinishdagi koksni olish uchun termik chidamli
aromatik xomashyodan foydalaniladi, masalan: piroliz smolasi, kreking –
qoldig‗i va katalitik gazoyl. Xomashyoni asosiy ko‗rsatgichlariga zichlik,
Konradson bo‗yicha kokslanish va oltingugurtning miqdori kiradi.
Koksning chiqishi xom-ashyoni kokslanishi bilan aniqlanadi va bu
220
ko‗rsatgichga bog‗liq holda chiziqli o‗zgaradi. Qizdirilmaydigan kameradi
qoldiq xomashyo kokslanganda koksni chiqishi 1,5-1,6 xomashyoni
kokslanishini tashkil qiladi. Distillyat xomashyosi kokslanganda koksni chiqishi
xomashyoning kokslanishiga mos kelmaydi, shuning uchun material balansni
bunday xomashyo uchun hisoblash metodi bilan tuzib bo‗lmaydi. Koksning
bosh iste‘molchisi alyuminiy sanoati hisoblanadi, bunda koks alyuminiy
konidan alyuminiyni eritib olishda tiklovchi sifatida xizmat qiladi. Bundan
tashqari po‗lat eritish pechlarida grafitli elektrodlarni tayyorlashda, karbid
(kal‘siy, kremniy) va oltingugurtlarni olishda koks xomashyo sifatida
foydalaniladi.
|
