7.9-jadval
Riforming katalizatorlarining kiyosiy tavsifi va jarayon natijalari
Ko‘rsatgich
PR-51
(Rossiya)
REF-25
(Rossiya)
R-86
(SSHA,VOP)
RG-682
(Fransiya)
―AХEMB‖
Oхirgi boskich reaktorida gi
bosim,MPa
CHiqishi, %(mas)
Barqaror S
3
–katalizator ning
Aromatik uglevodorodning
Vodorodning
Barqaror stabilizatining
Miqdori,%(mas)
Pt
Re
Nisbiy,yuza m²/g
Govaklar hajmi, sm³/g
Silindrlarning diametri,mm
Uyulgan zichlik kg/m³
1,3-1,5
85-87
58-60
2,5-2,9
98-100
0,23
0,30
250
0,65
1,6
680
2,0-2,5
84-85
54-55
2,0
95-98
0,25
0,40
250
0,8
1,8
700
1,3-1,5
84-85
56-57
2,0-2,4
98-100
0,25
0,40
180
0,38
1,6
730
1,3-1,5
84-85
57-58
2,2-2,6
98-100
0,30
0,40
210
0,61
1,6
690
Barcha
asosiy
reaksiyalar
issiklik
yutilishi
bilan
kechadi.
Uglevodorodlarni o‗zgarish darajasi jarayon issiklik effekti yig‗indisiga ko‗ra
aniqlanadi. Jarayon borishida temperatura (480-520
0
C) pasayadi va xom
ashyoda boshqa o‗zgarish kuzatilmaydi. Shuning uchun xomashyoni to‗la
319
o‗zgarishi uchun aralashmani oraliq qizdirishdan o‗tkazish lozim. Jarayon to‗la
o‗tishi uchun odatda uchta ketma - ketlikda o‗rnatilgan reaktorlardan
foydalaniladi.
Yuqori oktanli benzin komponentini chiqish miqdori 80-88% (mass.)ni
tashkil etadi, uning oktan soni 80-85 (motor usulida)ga teng.
Riforming jarayonini o‗tkazishda asosiy sanoat katalizatorlaridan
hisoblangan alyumiy-platinali katalizator (0,3-0,8 mass. platina) qo‗llaniladi.
Keyingi yillarda platina bilan reniy birikmali katalizatorlar keng
qo‗llanilmoqda. Bimetalli platina-reniyli katalizatorlar qo‗llash orqali
reaktordagi bosimni 3-4 dan 0,70- 1,4 MPa gacha pasaytirishga erishiladi.
Katalizator silindrik shaklda bo‗lib, uning diametri 2,6 mm, balandligi 4 mm.
Katalitik riformingni sanoat qurilmalari
Riformingning sanoat qurilmalarini qo‗zg‗almas qatlamli katalizatori
bo‗lgan (yarim regenerativ riforming) va harakat qiluvchi qatlamli bo‗lish
mumkin. Bularning orasida qurilmalarning oraliq turi mavjud bo‗lib, bunda
qo‗zg‗almas qatlamli katalizatori bo‗lgan qurilmaga qo‗shib katalizatorni
uzluksiz regeneratsiyalash tizimi (dualforming) bo‗lgan yangi reaktorni yoki
katalizatorni uzluksiz regeneratsiyalash tizimi (oktanayzing) quriladi.
Rossiyaning neftni qayta ishlash zavodlarida VNIIN neftyexim instituti
texnologiyasi va Lengiproneftyeximiyaloyihasi bo‗yicha qurilgan qo‗zg‗almas
qatlamli katalizatori bo‗lgan riforming qurilmalari hamda UOP va ―Axens‖
kompaniyalarining litsenziyasi bo‗yicha harakat qiluvchi qatlamli katalizatori
bo‗lgan qurilmalar ishlayapti. UOP kompaniyasining texnologiyasi bo‗yicha
vertikal joylashgan reaktor va harakat qiladigan katalizatorli XK, K qurilmalari
loyihalashtirilayapti va qurilmoqda. ―Axens‖ kompaniyasining texnologiyasi
bo‗yicha asosan dualforming va oktanayzing qurilmalari qurilayati. Riformingni
birinchi sanoat qurilmasi AQSh da 1941 yilda, Rossiyada esa 1953 yilda
qurilgan.
Katalitik riforming o‗tkazishni ikki usuli keng tarqalgan:
qo‗zg‗almas katalizator qatlamida boruvchi riforming; uzluksiz qayta
320
tiklanuvchi qo‗zg‗aluvchan katalizator qatlamida boruvchi riforming.
|
