324
Xulosa
Katalitik riforming sharoitlarida beshbog‗li
sikloalkanlar siklopentan
halqasining ochilishiga olib keluvchi izomerlash reaksiyalariga uchraydi.
Izomerlash reaksiyalari yoki alkil o‗rnini egallovchilarning qayta guruhlanishi
bilan kechadi yoki beshbog‗li naftenlarning oltibog‗lisiga o‗zgarishiga olib
keladi. Asosiy reaksiyalar mexanizmidan kelib
chiqib xulosa qilish mumkinki,
riforming katalizatori tarkibida kislotali komponentlar qatori faol metall ham
bo‗ladi. Katalitik riforming - benzinning sifatini yaxshilash
jarayonlaridan biri
hisoblanadi hamda eng qimmat monomerlarni olish mumkin va zamonaviy
neftni qayta ishlashda keng tarqalgan. Hozirgi vaqtda asosan katalitik riforming
qurilmasida platinali katalizatorda ishlaydi
hamda platforming deyiladi
Qo‗zg‗aluvchan qatlamli platforming jarayoni diametrlari bir-biridan farq
qiluvchi ustma-ust joylashtirilgan kolonna tipidagi reaktorlarda olib boradi. Bu
yerda katalizator reaktor va regenerator o‗rtasida
sirkulyatsion harakatda
bo‗ladi. Katalizator yuqoridagi birinchi reaktordan ikkinchisiga va ikkinchisidan
uchinchisiga harakatlanib o‗tadi. Katalitik izomerlash jarayoni yuqori oktanli
benzinli olish hamda neftkimyo sanoati xomashyosini
ishlab chiqarish
hisoblanadi. Eng ko‗p qo‗llaniladigan bifunksional katalizatorlarning tarkibida
platina yoki kislota tashuvchi palladiy (alyuminiy oksidi, seolit) mavjuddir.
Oltingugurtli, yuqori oltingugurtli va yuqori parafinli
neftlarni qayta ishlash
uzluksiz ortib borayotgan sharoitda neft mahsulotlarini ishlab chiqarish hajmi,
ularning turlarini ko‗payishi va sifatining yaxshilanishi
ikkilamchi va ayniqsa
katalitik jarayonlarning tezroq rivojlanishini talab qiladi. Katalizatorning
rekristallanishiga barqarorligini oshirish uchun uning
tarkibiga rekristallanish
tezligini pasaytiruvchi moddalar – tuzilish hosil qiluvchi promotorlar kiritiladi.
Mexanik va termik ta‘sirlar ham katalizator zarrachalarining asta – sekin
yemirilishiga olib keladi. Katalizatordagi kimyoviy o‗zgarishlarni
ularning
yuzasiga xom ashyodagi qo‗shimchalar yoki ularning parchalanish
mahsulotlarining xemosorbsiyasi keltirib chiqaradi.
