9.2-jadval
Ko‗rsatgichi
Oltingugurtli
neftni vakuumli
distillyati
(350-500
o
C)
Neftni vakuumli
distillyati
Oltingugurtli
neftni
gudronini
kokslanish
distillyati
(200-450
o
C)
Fraksiya
200-450
o
C
II
Fraksiya
350-450
o
C
III
Olindi, % (massasiga nisbatan)
Oltingugurt
Vodorod (100 %-li H
2
)
100,0
0,9
100,0
0,9
100,0
0,9
100,0
0,9
Jami
100,9
100,9
100,9
100,9
Olingan, % (massasiga niC)
Benzin (q.b.h-180
o
C)
Dizel yoqilg‗isi
(180-360
o
C)
Qoldiq > 360°C
H
2
S
Ammiak
Uglevodorod gazi
Yo‗qotilish
2,8
43,3
49,0
2,1
0,2
2,5
1,0
4,3
73,3
17,0
2,3
0,2
2,8
1,0
3,2
49,2
41,4
3,4
0,2
2,6
1,0
5,6
70,7
18,7
2,0
0,16
3,24
1,0
Jami
100,9
100,9
100,9
100,9
9.3-jadval
Ko‗rsatgichlari
Kichik
chuqurlik
konversiyasi
Juda chuqur
Konversiyasi
Olindi, % (massasiga nisbatan)
Vakuum gazoyli
Vodorod reaksiyaga
100,00
2,12
100,0
2,60
Jami
102,12
102,60
Olingan, % (massasiga nisbatan)
C
4
gacha bo‗lgan gazlar
Fraksiya C
5
—85
o
C
Fraksiya 85— 193
o
C
Yengil gazoyl‘ (193— 343°C)
Og‗ir gazoyl‘ (343—565°C)
4,30
2,35
13,77
23,97
57,73
6,90
4,90
28,59
32,53
29,68
Jami
102,12
102,60
366
9.4-jadval
Ko‗rsatgichlar
I-chi xom-ashyo
II chi xom-ashyo
III chi xom-
ashyo
Sirye IV
benzin
dizel
yoqilg‗i
benzin
dizel
yoqilg‗
i
Ben-
zin
dizel
yoqilg‗i
ben-
zin
di-
zel‘
yoqi
lg‗i
20
o
Cdagi zichligi,
kg/m
3
Fraksiya tarkibi,
o
C
q.b.h..
q.t.h. (98 %)
Yod soni, g I/100 g
Sovush harorati,
o
C
Tarkibi
oltingugurt, %
(massasiga.n.)
haqiqiy smola,
mg/100 ml
Kinematik
qovushqoqlik, mm
2
/s
Oktan (m.m.) yoki
setan soni
783
119
181
3,6
—
0,02
<5
—
50
861
180
354
5,1
—10
0,12
—
5,6
46
777
85
186
4,4
—
0,02
<5
—
61,5
841
193
355
5,2
-10
0,17
—
5,9
49
781
89
181
4,3
—
0,02
<5
—
54
861
173
355
4,2
—12
0,05
—
4,8
49
769
92
184
7,3
—
0,02
—
—
55
861
181
350
4.6
—10
0,09
—
—
45
9.3. Mavhum suyultirilgan qatlamli katalizatorni gidrokreking qurilmasi
Mavhum suyultirilgan qatlamli katalizatorni uch fazali gidrokreking
jarayoni yuqori smola, oltingugurtli va metallorganik birikmali neftning
qoldiqlaridan kam oltingugurtli neft mahsulotlarini olish uchun mo‗ljallangan:
benzin, reaktiv, dizel va qozon yoqilg‗isi. Xomashyo sifatida mazut, gudron,
og‗ir vakuum gazoyllari, kokslash gazoyli, kreking-qoldiqlari, bitumli tog‗
jinslaridan olingan yuqori qovushqoqli neft va boshqalar [5].
Kreking mahsulotlarining chiqishi qayta ishlanadigan xomashyoning
sifatiga va jarayonning chuqurligiga bog‗liq holda keng oraliqda almashadi. Bir
va shu miqdordagi katalizatorni mavhum suyultirilish rejimida chuqur yoyilishi
barqaror rejimga nisbatan o‗rtacha 20-30% yuqori ya‘ni, olinadigan
367
mahsulotning sifatiga yaqin bo‗ladi. Xomashyoni bir xil chuqurlikda yoyilishi
mavhum suyultirilgan qatlam unumdorligi barqaror unumdorlikka nisbatan uch
marta yuqori bo‗ladi. Xomashyo distillyatining gidrokrekinggi oddiy qoldiq
xomashyoni qayta ishlashga nisbatan yaxshiroq sifatli mahsulot olish
imkoniyatini beradi [6].
Gidrokrekingga kirib keladigan xomashyoni oldindan qamrab olish neftni
qayta ishlash amaliyotida iqisodiy jihatdan maqsadga muvofiq ekanligini
ko‗rsatadi: deasfaltizatsiya, termokontaktli kreking, destruktiv-vakuumli qayta
haydash va boshqalar. Sanoat gidrokreking qurilmasining tarkibiga (9.3-rasm)
qizdiruvchi-reaksion seksiya (pechlar, reaktorlar), tozalash tizimi va vodorod
tarkibli gazning sirkulyatsiyasi (yuqori bosimli gaz ajratgich, quritish va
tozalash kolonnalari, vodorod kompressori), gaz va pogon ajratish bloki (past
bosimli ajratgich, gidrogenizat rektifikatsiya kolonnasi).
Xomashyo qurilmada sirkulyatsiya bilan aralashadi va yangi vodorod
tarkibli gaz va gaz xomashyosi aralashmasi bilan issiqlik almashtirgichda va
zmeyeviklardagi qizdirish pechlarida ketma-ket qizdiriladi. Qizdirilgan
aralashma reaktorning pastki qismida (2 va 3) taqsimlash panjarasi orqali kirib
keladi, reaktorning ko‗ndalang kesimida suyuqlik va gazni bir taqsimlanishini
ta‘minlaydi. Mavhum suyuqlik qatlamini hosil qilish uchun reaktorning pastki
qismida retsirkulyat kiritiladi.
Bug‗ suyuqlik aralashmasi reaktorning II-chi pog‗onasidan keyin issiqlik
almashtirgichda (6) va kondensator-sovutgichda (7) sovitiladi va yuqori bosimli
ajratgichga (8) beriladi. Suyuqlik fazasidan ajralgan vodorod tarkibli gaz
absorberda (11) vodorod sul‘fiddan tozalashga o‗tadi, quritiladi va xomashyo
bilan aralashadi. Gidrirovka reaksiyasiga sarflangan vodorodni o‗rnini to‗ldirib
borish uchun tizimga doimiy ravishda yangi vodorod tarkibli gaz kiritiladi.
Reduksion klapan (10 ) orqali past bosimli ajratgichga (13) kirib kelgan
gidrogenizat
suyuqligini
bosimi
atmosfera
bosimigacha
pasaytiriladi.
Ajratgichda (13) gazsimon uglevodorodlar ajratilgandan keyin va qisman
vodorod sul‘fit katalizati zmeyeviklardagi qizdirish pechlarida (15) qizdirilib
368
fraksiyalash kolonnasiga (17) rektifikatsiyaga yo‗naltiriladi. Yoqilg‗i gazi
ajratgichning yuqori qismiga (19) olib ketiladi. Bug‗lantirish kolonnasining (20
va 21) og‗ir benzin va o‗rta distillyat fraksiyalari olinadi. Vakuum kolonnasi
(22) og‗ir gazoylni va smola qoldiqlarini olish imkoniyatini beradi.
|
