44
Kredit modul tizimi va o‘quv jarayonini tashkil etish
Pedagog tegishli muassasalarda yaratilgan elektron ta’lim resurslariga
mualliflik huquqini mustaqil ravishda rasmiylashtirishi mumkin.
Pedagog
ro‘yxatdan o‘tgan ishlanmalarni ilmiy, o‘quv, o‘quv
va uslubiy ishlarning
bibliografik ro‘yxatlariga kiritishi mumkin.
Masalan, fotosuratlarda suv belgilari maxsus joylashtirilgan. Suv belgisiz
tasvirni olish uchun siz buning uchun pul to‘lashingiz kerak.
Hozirgi vaqtda mualliflik huquqini buzuvchilarga
qarshi kurashishning turli
usullari qo‘llanilmoqda.
Sud jarayoni mahsulotning soxta nusxalarini joylashtiradigan saytlarga kirishni
bloklaydi, resursni nusxalashni cheklaydigan dasturiy va apparat vositalaridan
foydalanadi.
E’tibor bering, mualliflik huquqi masalasining huquqiy tomoniga qo‘shimcha
ravishda, biz yashayotgan jamiyatda aloqa usuli va vositalarining o‘zgarishi bilan
bog‘liq ijtimoiy jihat ham mavjud. O‘z materiallarini
internetda nashr etish,
shuningdek, kimningdir resurslaridan foydalanish orqali pedagog va talaba ochiq
axborot makonida sodir bo‘ladi. Biz esa zamonaviy
dunyoda intellektual mulk
haqidagi qarashlar qanday o‘zgarib borayotganini kuzatyapmiz. Kanadalik olim va
o‘qituvchi don Tapskott TED (Technology, Entertainment, Design — texnologiya,
ko‘ngil ochar, dizayn) konferensiyasida "Ochiq dunyoning to‘rtta prinsipi"
ma’ruzasida shunday deydi.
Tapskottning fikriga ko‘ra ochiqlik tamoyillari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Hamkorlik
. Darhaqiqat, ko‘pincha yaratilgan raqamli ta’lim resurslari (uslubiy
ishlanmalar, saytlar va boshqalar) birgalikdagi faoliyat mahsulidir. Shu bilan birga,
Internet-nashrning formati uni bitta foydalanuvchi nomidan, uning akkaunti ostida
yaratishni ta’minlaydi. Muammo aniq: hamkorlik muhitida muallifning huquqlarini
qanday aniqlash mumkin?
Shaffoflik
. Ta’lim ma’lumotlari ochiq bo‘ladi. Har bir ta’lim tashkiloti
o‘zining ta’lim
muhitini yaratadi, rasmiy veb-saytga ommaviy ma’ruzalar, joriy
faoliyat to‘g‘risidagi ma’lumotlar,
fotosuratlar, o‘quv-uslubiy materiallarni
joylashtiradi.
