amaliyotchi tadqiqotchilar
(
researcher-of-practice, RoP
)
shakli ham rivojlangan bo‘lib, universitet faoliyatining ta’lim va tadbirkorlik aloqalari
quyidagicha amalga oshishi mumkin:
ta’lim tuzilmasida 0,5 stavkada (biznes-maktablar, muhandislik/injenerlik
fakultetlari, tibbiyot institutlari va h.k.lar).
transfer texnologiyalar ofislarida, inkubatorlarda, ilmiy parklarda 0,5 stavkada.
kichik ilmiy xodimlar RoR rahbarligida bo‘lishadi.
gipoteza: odatdagi xodimlarga qaraganda bir muncha samarali ish:
ilhomlanishning ikkita manbasi (nazariya va amaliyot).
RoR + RoP: kompaniyalar va universitetlar, shuningdek, fan va biznes o‘rtasida
uzluksiz to‘rsimon o‘zaro xatti-harakatlar.
3-Topshiriq
Faraz qilaylik bayon etilayotgan vaziyat keng yo‘nalishda kadrlar tayyorlayotgan
klassik universitetda ro‘y bermoqda. Universitet o‘z ichiga 10 dan ortiq fakultetlar va
40 dan ortiq turli ta’lim yo‘nalishlari va mutaxasisslar bo‘yicha kadr tayyorlovchi
kafedralarni oladi.
2018 yilda OTM rahbariyati tomonidan innovatsion rivojlanishga, aynan olganda
esa – ishlanmalarni kelgusida tijoratlashtirish maqsadida OTM ning tadqiqotchilik
funksiyalarini kuchaytirishga qaratilgan universitetni rivojlantirishning yangi
strategiyasi tasdiqlandi. Universitetda mazkur strategiyani qabul qilish vaqtida o‘tgan
yillar davomida innovatsion infratuzilma elementlari shakllantirildi:
OTM ning biznes-inkubatori (25 ta ish joyi yaratilgan kovorking markazi) tashkil
etilgan maydon ajratildi, innovatsion rivojlanish bo‘yicha ilmiy ishlar va innovatsiyalar
bo‘yicha prorektor(ilmiy ishlar o‘rniga), tijoratlashtirish bo‘limi boshlig‘i lavozimlari
paydo bo‘ldi, bir qator tadqiqotchilik laboratoriyalari texnik jihozlash uchun
yo‘naltirilgan qo‘shimcha moliyalashtirishga ega bo‘ldi, laboratoriya jihozlaridan
jamoaviy foydalanish markazi ochildi.
Mazkur o‘zgarishlar OTM ning, talabalarning va ilmiy jamoaning faoliyatida aks
etdi. Talabalar innovatsiyalar rivojlanishining ham nazariy jihatlari, ham innovaison
rivojlanishning amaliyoti bilan qiziqa boshladilar. Biznes-inkubator faoliyatiga bog‘liq
holda universitet bazasida bir nechta kichik innovatsion korxona (KIK) lar ochildi,
lekin ular kerakli tarzda rivojlana olmadilar, bir qator kompaniyalar ishlagani bilan
lekin hali foyda keltirmayaptilar, ba’zi firmalar esa OTM dagi mavjud murakkab
byurokratik tizim ortidan o‘z kompaniyalarini universitetdan tashqarida tashkil etdilar
va tijorat faoliyatini mustaqil ravishda olib bormoqdalar. Taqdim etilayotgan xizmatlar
nuqtai-nazaridan biznes-inkubator tanlab olingan jamoalarga ish o‘rinlarini tekinga
berish bilan cheklanib qolmoqda.
OTM ning ilmiy-tadqiqotchilar tarkibi bu kiritilgan yangiliklarga skeptik
munosabat bildirdi. Laboratoriyalarning texnik modernizatsiyalanishi ishtiyoqlilik ruhi
bilan qabul qilindi, lekin davlat granti bo‘yicha ilmiy loyihalar olish, iqtiboslilik
indekslarini oshirish va sanoat vakillari bilan kelishuvlar miqdori bo‘yicha kiritilgan
KPI
mezonlari salbiy aks-sado berdi. Xodimlar hisobot tayyorlash ishlari ko‘payib
ketganligidan shikoyat qila boshladilar. OTM da so‘nggi besh yilda bor-yo‘g‘i
8
ta
patent qo‘lga kiritilgan, lekin ularning hech qaysi biri tijoriy jihatdan amalga oshirish
bosqichiga yetib bora olmadi.
Amalda OTMning professor-o‘qituvichlar tarkibiga mazkur yangiliklar unchalik
ham katta ta’sir ko‘rsatmadi. Metodik materiallar qayta ishlab chiqildi, yangi ma’rzalar
va taqdimotlar ishlab chiqildi, amaliyotchilarni jalb etish bilan o‘tiladigan
mashg‘ulotlar rag‘batlantirila boshlandi.
Universitetda muvaffaqiyatli amalga oshirilayotgan tashabbuslardan biri bo‘lib tor
yo‘nalishdagi mutaxassis-kadrlarni tayyorlash, ilmiy-tadqiqotlarni amalga oshirish va
laboratoriya jihozlaridan jamoaviy foydalanish markaziga kirish imkoniyatlarini
qo‘lga kiritish maqsadida hududdagi yirik sanoat korxonalar ko‘magida tayanch
kafedralarning tashkil etilishi hisoblanadi.
Jamoaviy foydalanish markazi biznes-hamjamiyat vakillarini jalb qilish
sohasidagi ijobiy ishlarni namoyon qiladi. Mazkur yutuq o‘z faoliyatida biznes-
yondashuvlardan foydalanayotgan markaz jamoasiga tegishlidir:
bunda jamoa tegishli
yo‘nalishlardagi hududiy anjumanlarda markaz faoliyatini olg‘a surish, hudud va
mamlakat miqyosidagi kompaniyalar bilan ishlash, ilmiy ishlanmalar uchun grantli
tanlovlar va xalqaro tenderlarda ishtirok etish kabilardan foydalanadi
.
Erishilgan yutuqlarga qaramasdan, universitetda moliyaviy masalalarni hal
qilish haligacha juda sekin bormoqda. Barcha zaruriy hujjatlarning imzolanishi bir
necha oylarga cho‘zilib, bu sanoat vakillari bilan hamkorlikni rivojlantirish
jarayonlariga salbiy ta’sir qilmoqda.
Universitetda rektorning o‘z o‘rnida qolishi OTM ning kelgusi rivojlanish
istiqbollari yuzasidan munozaralar bilan bog‘liq ravishda xodimlar orasida rektor
faoliyatidan norozilik va uni qo‘llab-quvvatlamaslik (bevosita va bilvosita) holatlarini
keltirib chiqardi, bu universitetning innovatsion rivojlanishini jiddiy holda
sekinlashtirdi, biroq innovatsion rivojlantirish maqsadida ilmiy ishlar va innovatsiyalar
bo‘yicha yangi prorektor tayinlanishi bilan vaziyat vaqtincha me’yorga keldi, xodimlar
va ma’muriyat Siz taklif etadigan OTM ni innovatsion rivojlantirishning yangi
strategiyasiga katta umid bildirishdi.
OTMning asosiy xodimlari bilan Sizlarning dastlabki yig‘ilishingizda ko‘plab g‘oyalar
va takliflar o‘rtaga tashlangan edi, bunda jumladan, prototiplashtirish markazini
ochish;
|
