66
Talabalarning har qanday tashabbuslari rag‘batlantirilmaydi, aksincha, buyruq,
ko‘rsatma, yo‘llanma berish, shuningdek, jazolash choralarini ko‘rish
orqali
talabalarga ta’sir etiladi. Hatto talabalarning faoliyatlari ijobiy baholangan vaqtda
ham ularga bo‘lgan ta’sir turli kesatiqlar bilan bayon etiladi. Ya’ni: “Sendan ijobiy
xatti-harakatni kutmagan edim?!”, “Buni qara-ya, nahotki o‘zgargan bo‘lsang!?”,
“Qara-ya, birgina a’lo baho olish bilan o‘zingni yaxshi inson bo‘lib qolgan deb
hisoblaysanmi!?” va h.k. mazmundagi rag‘batlar, ular asli ijobiy holatni e’tirof
etishga yo‘naltirilgan bo‘lsa-da, talabani yangi yutuqlariga ilhomlantirmaydi.
Aksincha, unda ta’lim olishga, ta’lim muassasasiga
va pedagoglarga nisbatan
sovuqqonlikni yuzaga keltiradi.
2. Demokratik uslub.
Unga ko‘ra
pedagog pedagogik faoliyatni tashkil
etishda jamoaning fikriga tayanib ish ko‘radi. O‘quv mashg‘ulotlari va tarbiyaviy
ishlarni tashkillashtirishda har bir talabaning
fikrini
inobatga
olishga,
ularni
umumlashtirgan holda eng samaralisini tanlab
olishga intiladi. Muhokamalar chog‘ida
barcha
talabalarning
ishtiroklari
ta’minlanadi.
Talabalar
tomonidan
bildirilayotgan
tashabbuslar qo‘llab-quvvatlanadi, mavjud
imkoniyatlardan kelib chiqqan holda bu tashabbuslar amaliyotga tatbiq etiladi. Bu
uslubdan foydalanayotgan pedagog zimmasidagi vazifa faqatgina talabalarning
faoliyatini
nazorat qilish, tuzatishlar kiritishdan iborat emasligini anglab yetadi.
Asosiy e’tiborni talabalarning yutuqlarini e’tirof etgan holda yoki ularning xatolarini
o‘zlariga anglatgan holda samarali tarbiya chorasini ko‘rishga qaratadi. Har bir
talabaning yutug‘i alohida e’tirof etiladiki, bu esa ularni yangi zafarlarga erishishga
ruhlantiradi. Ushbu uslubga asoslanib ish ko‘radigan
pedagog har bir talabaning
qiziqishlari va qobiliyatlarini hisobga olgan holda bajariladigan ishlarni to‘g‘ri
taqsimlashga harakat qiladi, faol talabalarni taqdirlab borishni faoliyatining asosiy
yo‘nalishi sifatida belgilaydi. Pedagog talabalar bilan muloqotni o‘rnatishda
iltimos, maslahatga tayanib ish ko‘radi.
