rasm. Qo‘zg‘almas tayanchlar: a

rasm. Qo‘zg‘almas tayanchlar:

a — D_n 57-159 mm li qisqichlar uchun; b — D_n 168-550 mm li ikki qisqichlilar uchun; d — payvandlangan.

37. 
    rasm. Sirpanuvchi payvandlangan tayanch.
    

Zaglushka, zadvishka va quvur burimiga yaqin joylashgan tayanchlarning yuklamalarini hisoblashda qo‘shimcha kuchlarning ta’siri e’tiborga olinishi kerak.
Siljiydigan tayanchlar o‘rnatilganda quvurlar har tomonlama siljishi mumkin.
Yo‘naltiruvchi siljish tayanchlarining korpuslari qo‘zg‘almas tayanch korpus konstruksiyasiga o‘xshash bo‘ladi. Ular quvurlarga belbog‘ yoki payvand orqali biriktiriladi.


40-rasm. G‘ildirak qisqichli tayanch.



Tayanchning korpusi maxsus tayanch plitaga o‘rnatilib, har tomonlama siljishi mumkin. Tayanch plita binoning metall konstruksiyalariga payvandlanib qotiriladi.
Siljiydigan tayanchlar orasida ko‘proq yo‘naltiruvchi g‘ildirakli tayanchlar qo‘llaniladi.
G‘ildirakli tayanchni korpus konstruksiyasi va quvurga biriktirish usullari qo‘zg‘almas tayanch konstruksiyasiga o‘xshash bo‘ladi.

	ч 'Л (' t	S '.r ¡	j i ^0 1 1
! ' S	r a \\ '	J.¡A\
	ЧЛ ■ 70 J

■—r		ñ—V
P?	fe1 С A Я=	д	Г41 > 1 f
ГЧ	п г	п:
	т IM	У =) 1
	ta* ¡ le 755	э/

41. 
    rasm. G‘ildirak to‘plami.
    

Diametri 50 mm bo‘lgan g‘ildiraklar oboymaga yig‘iladi. Tayanchning korpusi g‘ildiraklarga tayanadi.
Binoning metall konstruksiyalariga qotirilgan tayanch plita ustida g‘ildiraklar siljiydi.

41. 
    rasm. G‘ildirak va prujinali tayanch konstruksiyasi.
    

61

Tayanchning ikkita perpendikular yo‘nalishi bo‘yicha siljishini ta’minlash uchun tayanch plita ostiga yana bitta g‘ildirakli oboyma o‘rnatiladi. Tayanch plita ostidagi g‘ildiraklar o‘qi plita ustida joylashgan g‘ildiraklar o‘qiga nisbatan perpendikular joylashishi lozim. G‘ildirakli tayanchning bir yo‘nalishda eng katta siljishi — 180 mm.
Bulardan tashqari, siljiydigan tayanchlarini hamma tomonga siljishini ta’minlaydigan uyushmali tayanchlar o‘rnatilishi mumkin. Uyushma tayanchlarda g‘ildirak hamda prujinalar o‘rnatiladi. G‘ildirakning, tayanch plitaning 1 sm ga tushayotgan yuklamasi 150 kg • k gacha bo‘lishi mumkin.
Ustunlar. Diametri 108—630 mm quvurlar uchun bosim P=40 kg • k/sm² gacha ustunlar o‘rnatilishi mumkin. Ustunlar, asosan, quvurlar burimi 90° bo‘lgan joyda o‘rnatiladi. Ustunlar quvurlarning o‘ziga payvandlanadi (43-rasm).
Osmalar. Osmalar konstruksiyasi prujinali va qattiq, bitta yoki ikkita tyagali bo‘lishi mumkin (44-rasm).
Diametri 325 va 377 mm li bug‘ quvurlari hamda bosimi 380 at. ta’minot suvi quvurlari osma tayanchlarga belbog‘ orqali


43-rasm. Ustun. 62

63

44. 
    rasm. Gorizontal quvurlarning osmalarga biriktirilishi:
    

a — payvandlangan; b — payvandlangan qistirma bilan; d — belbog‘li.

biriktiriladi. Vertikal joylashgan shu parametrlarga moslashgan quvurlar uchun maxsus belbog‘li osmalar o‘rnatiladi.
Boshqa quvurlar uchun osma tayanchlar konstruksiyasi quvurlarga payvandlanadi. Agarda osma tayanch balkaga biriktiri- ladigan bo‘lib, balka esa bino konstruksiyalariga osilgan bo‘lsa, osma tayanch korpus konstruksiyasi qo‘zg‘almas tayanch konstruksiyasiga o‘xshash bajariladi (45-rasm).

44. 
    rasm. Balkaga biriktirilgan osma tayanch.
    

64
Osma tayanch. Bevosita quvurning o‘ziga biriktirish holatida quvurlar ustiga plavniklar o‘rnatiladi (46-rasm).

4^я
5x45°

	1
„1	1
с

Binoning konstruksiyalariga osma tayanchlarni biriktirish uchun ularning tyagalari sharnirli bo‘ladi. Osma tayanchning balandligini o‘zgartirish uchun tyagalar muftali ham bo‘lishi mumkin.





?
.20

44. 
    rasm. Plavniklar.
    

S — R.P. Boboxodjayev va boshq. 65

44. 
    rasm. Prujinali osmalar:
    

a — bitta prujinali; b — ikkita prujinali.
Izolatsiyaning og‘irligi quvur diametri va quvur ichidagi muhitning parametrlari bo‘yicha aniqlanadi.
Ko‘rsatmalar bo‘lmagan holda izolatsion material sifatida mineral paxta qabul qilinadi. Uning og‘irligi 350 kg • k/m³, qalinligi 15 mm, qatlam og‘irligi 1700 kg • k/sm³.

3. 
   PRUJINALI TAYANCHLAR VA OSMALAR
   

Prujinali tayanchlar quvurlar ishlaganda ularning elastikligini ta’minlaydi. Ular, asosan, quvurlarning vertikal qismida hamda agregatlarga yoki mexanizmlarga ulangan joyda o‘rnatiladi.