• 9.1-§. S irp an ish p od sh ip n ik lari 9 .1 -rasm . 9.2-rasm .
  • R. X. Maksudov




    Download 6,25 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet128/157
    Sana18.01.2024
    Hajmi6,25 Mb.
    #140078
    1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   157
    Bog'liq
    Mashina detallari (R.Tojiboyev va b.)

    P O D S H IP N IK L A R
    Podshipniklar val hamda o ‘qlaming tayanchlariga o‘matilib, 
    tayanch vazifasini o ‘taydi, y a ’ni tayanchga tushadigan kuchni bevosita 
    qabul qiladi.
    Mashinalaming ishlashi va ishga chidamliligi podshipnikning 
    sifatiga k o ‘p jihatidan b o g iiq . Shuning uchun podshipniklarni tanlash 
    va ish jarayonida ularni kuzatib turish masalalariga alohida e'tibor 
    berish lozim.
    Aylanayotgan val yoki o kq shiplari podshipniklarda ishqalanadi, 
    shu ishqalanishning turiga qarab podshipniklar sirpanish podshipniklari 
    bilan dumalash podshipniklariga bo'Iinadi. Shuningdek, har xil 
    y o ‘nalishda ta’sir qiladigan kuchlar uchun har xil podshipniklar 
    ishlatiladi. Masalan, val o ‘qiga tik ta’sir qiluvchi kuchlarni qabul qilish 
    uchun radial podshipniklar; va! o ‘qi b o ‘ylab y o ‘nalgan kuchlarni qabul 
    qilish uchun tirak podshipniklar; val o ‘qiga tik hamda val o'qi bo‘ylab 
    ta’sir qiluvchi kuchlar uchun radial-tirak podshipniklar ishlatiladi.
    Sirpanish podshipniklarida sirpanib ishqalanish hodisasi sodir 
    b o iad i. Val va o'qlarining tayanchga mo'ljallangan qismi 
    sapfa 
    deyiladi. TSapfaning shakli silindrsimon, konussimon 
    (9.1-rasm,a ,b), 
    zoldirsimon 
    (9.1-rasm, v)
    boMishi mumkin.
    Tayanchlar val yoki o ‘qning uchida 
    joylashgan bo‘lsa 
    ship 
    (9.1a-rasm),
    o ‘rtasida joylashgan bo‘lsa 
    bo'yin (9.1b-rasm)
    deb ataladi. 
    Agar val yoki o ‘qning sapfasi 
    ularning uzunligiga tik tekislikda
    9.1-§. S irp an ish p od sh ip n ik lari
    9 .1 -rasm .
    9.2-rasm .
    176
    www.ziyouz.com kutubxonasi


    joylashgan bo‘lsa, bunday sapfa 
    tovon
    deyiladi 
    (9.2-rasm).
    Yuqorida 
    qayd etilgan sirpanish podshipniklaridan konussimon hamda zoldir- 
    simon sirpanish podshipniklari nisbatan kam ishlatiladi.
    Sirpanish podshipniklari tuzilishi jihatidan ajralmaydigan va 
    ajraladigan podshipniklarga bo‘linadi.
    Ajralmaydigan ichquymasiz podshipniklaming tuzilishi oddiy bo‘lib, 
    vaqt-vaqti 
    bilan 
    ishlaydigan sekin harakatlanuvchi 
    mashinalarda
    1- ichquym a;
    2- ishqalanish vuzasini y o g ‘lash uchun 
    m axsus ariqcha;
    3- ichquvm ani korpusga m ahkam lash 
    uchun ishlatiladigan vint;
    4- podshipnik korpusi.
    Ajraladigan podshipniklar 
    (9.4-rasm)
    korpus (1), ikki bo‘lak 
    ichquyma (2), qopqoq (3) hamda mahkamlash uchun ishlatiladigan bo‘lt 
    (4) dan iborat bo‘ladi.
    Sirpanish podshipnikning afzalliklari: katta tezlikda ishlatish 
    mumkin; tebranma va zarb yuklanishlarda ham ishlatiladi; radial 
    oMchamlari nisbatan kichik; podshipnikni ikki pallali qilib tayyorlash 
    mumkin; tuzilishi oddiy va tannarxi arzon.
    ishlatiladi 
    (9.3-rasm).
    9.4-rasm.
    177
    www.ziyouz.com kutubxonasi


    Kamchiliklari:
    rangli metallaming ishlatilishi; suyuqlikdagi ishqala- 
    nish rejimini hosil qilishni qiyinligi; o ‘q bo‘yiga o ic h a m i nisbatan 
    uzunligi; moylash yaxshi bo‘lmaganda 
    ishqalanishga ko‘p quvvat 
    sarflanishi; moylash uchun moyning ko'p ishlatilishi.
    Sirpanish podshipniklarning ishlatilishi, dumalash podshipniklarga 
    nisbatan kam b o iib , quyidagi hollarda ishlatiladi: tayanchlar ajraladigan 
    podshipniklar ishlatish kerak b o ‘lgan hollarda, bunday vallarga duma­
    lash podshipniklari tavyorlanmaydi; katta tebranma bilan aylanuvchi val 
    tayanchlarida, bunda moy qatlami bu tebranishni so‘ndiradi; tayanch­
    larga yuqori aniqlik bilan tayyorlanadigan podshipniklar o ‘rnatilishi 
    talab etilganda; suv va agressiv muhitlarda ishlaydigan val tayanch­
    larida, bunday hollarda dumalash podshipniklari ishlamaydi.

    Download 6,25 Mb.
    1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   157




    Download 6,25 Mb.
    Pdf ko'rish