|
massasi yumshoq tanglay orqali yuqoriga itariladi. So‘ngra nafas y ollari
Pdf ko'rish
|
| bet | 134/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotmassasi yumshoq tanglay orqali yuqoriga itariladi. So‘ngra nafas y ollari
yopiladi va ozuqalaming nafas yollariga kirishiga y o ‘l qo‘yilmaydi.
Yuqorigi va keyingi tanglay devorlari ipsimon yuza hosil qiladi va o ‘sha
ipsimon y o ‘l orqali ozuqa luqmasi tomoq tomon sirg‘anadi. Tomoqdan
keyin ozuqa luqmasi qizilo'ngachga tushadi va uning muskulaturasining
xalqasimon qisqarishi tufayli ilgariga - m e’da tomon harakatlanadi.
Qizilo‘ngachning muskulaturasi turli tezliklarda qisqaradi. Q izilo‘n-
gachning ko'ndalang targ‘il muskullardan iborat bo‘yin qismi tez
qisqaradi. Q izilo‘ngachning ko‘krak qismi, ya’ni ko‘ndalang talg‘ir
muskullar silliq muskullar bilan almashib ketganligi sababli ulaming
perestal’tik harakati amalga oshadi.
Suyuq va yarimsuyuq ozuqalami yutilishida qizil o ‘ngach reflektor
ravishda bo‘shashadi va suyuqlikning qultimi ochiq hoidagi kardial
sfmkter orqali juda tez m e’daga tushadi. Shu sababli ham odam
yaxlatilgan suv ichgan paytida birinchi qultumidan keyinoq m e’dada
192
birdaniga sovuqlikni sezish mumkin, bu esa hali qizilo‘ngachni perestaltik
harakati amalga oshmasdan seziladi.
M e’dada gazlaming yig‘ilishi ham kardial sfmkteming bo‘shashishini
chaqiradi. Odamlarda suyuqlik yutilganidan keyin, toki uning to‘lig ‘icha
m e’daga yetib borishi uchun 0,5 s.dan 1,5 s gacha vaqt o ‘tadi. Qattiq
oziqalar m e’daga tushishi uchun o ‘rtacha 8-9 s.vaqt, talab etiladi.
Yutish - reflektor akt. Tilning tanglay yuzasiga tegishi yoki
hiqildoqqa ma’lum miqdordagi soiakning kiritilishi reseptorlarning
qo‘zg ‘alishini chaqiradi. O g‘iz bo‘shlig‘ida ozuqa yoki soiakning
boim asligi yutish aktini bajarish imkonini bermaydi: odamlarda yutish
|
| |
