faqatgina ayrim ozuqa moddalari bilan oziqlanuvchi (masalan, bo‘rilar)
hayvonlarga boiinadi.
Oziqlanish mutadilari. Oziqlanish mutadilari eng avvalo organism-
ning energetik sarfini to‘lig‘icha qoplash va sogiom odamni barcha
ozuqaviy moddalarga bo‘lgan talabini qondirishi zarur. Kerakli
jadvallardan foydalangan holda ma’lum professiyada xizmat qiluvchi
insonlar uchun bir kecha-kunduzlik energiya sarfini aniqlash mumkin,
ya’ni uning ish turi va jadalligiga qarab to‘yimli moddalaming miqdori va
ayrim hollarda ozuqalaming sifatli ko‘rsatkichlari aniqlanadi. Xususiy va
jinsiy farqlar ikkinchi darajali ahamiyatga ega boiib qoladi.
Energiya sarfining koiam i asosan shaxs tomonidan bajariladigan
jismoniy ish harakatining hajmi va xarakteriga bogiiqdir. Eng diqqatga
sazovor boigani shundan iboratki, faqatgina organizmni kerakli miqdor
bilan ta’minlash emas, balki, ayniqsa elastik maqsadlar uchun jiddiy
ahmiyatga ega boigan oqsillami m aium normasi bilan ta’minlash kerak.
Eng muhimi to‘g‘ri va ratsional oziqlanishni tashkil etishdir.
Tuzilgan oziqlanish rasionlari awalo oziqlaming tarkibini, ozuqaviy
mahsulotlarda saqlanuvchi to‘yimli moddalaming sifati va miqdorlarini
aniq hisobga olishga asoslangan.
Energiya sarflarining о‘mini qoplash, o‘sayotgan organizmning
tuzilishini va atrofiyaga uchragan hujayralar o‘mini bosuvchi yangi
hujayralami rivojlanishi uchun organizmni yetarli miqdordagi to ia
qimmatli oqsillar, yogiar, uglevodlar va mineral tuzlar bilan ta’minlash
zarur. Ozuqa ratsionlarida m aium miqdorda suv va vitaminlami kam
boiishi ko‘zda tutiladi va iste’mol qilinadigan ovqatlar xush tam boiishi
kerak.
Oziq moddalaming kaloriyligi unda mavjud oqsillar, yogiar va
uglevodlar miqdoriga bogiiqdir.
Brutto - kaloriylik oziq mahsulotlarining massa birliklarida
saqlanayotgan joullar sonini belgilaydi.
Netto-kaloriylik oziq mahsulotlarining massa birliklarida organizm
tomonidan о‘zlashtirilgan joullar sonini belgilaydi.
