|
teng b oigan kuch bilan ta’sirot berilsa markaziy asab tizimi bu ta’sirotga
Pdf ko'rish
|
| bet | 247/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotteng b oigan kuch bilan ta’sirot berilsa markaziy asab tizimi bu ta’sirotga
javob bermaydi va refleks yuzaga chiqmaydi.
347
Agar bu ta’sirotlar tezlik bilan ketma-ket berilsa, markaziy asab
tizimi qo‘z g ‘alish bilan javob beradi va tegishli refleks yuzaga chiqadi.
Pog‘ona osti impulslari har biri alohida-alohida borganda qo‘zg ‘a-
lishni keltirib chiqara olmagani holda tezlik bilan ketma-ket kelganida
qo‘zg‘alishni keltirib chiqara olishiga sabab nima? Bu hodisa nerv
markazining xossalari bilan izohlanadi. Nerv markazida unga kelgan har
bir qo‘zg‘alish bir qancha o ‘zgarishlami keltirib chiqaradi, jumladan nerv
markazining qo‘zg ‘a!uvchanligini oshiradi. Keyin ta’sirotlar unchalik
siyrak boim asa, o'ta qo‘zg‘aluvchanlik davriga to‘g‘ri keladi va to‘planib,
qo‘z g ‘alish toiqinining kelib chiqishi uchun kifoya qiladigan b o iib
qoladi.
Burunning shilliq pardasidagi retseptorlaming unda to‘plangan
shilimshiq, chang zarralari yoki boshqa moddalar bilan uzoq ta’sirlanishi
natijasidagina refleks y o i i bilan kelib chiqadigan aksa urish bunday
summasiyaga misol bo i a oladi.
Markaziy asab tizimining charchashi. Nerv markazi juda tez
charchashligi bilan nerv tolasidan farq qiladi. M a’lumki, nerv tolasi deyarli
charchamaydi. Markazga intiluvchi nervning bir qadar uzoq ta’sirlanishi
tufayli reflektor akt sekin-asta susayadi, keyinchalik esa, tamomila
to‘xtaydi. N. Ye. Vvedenskiy markazga intiluvchi nervni ta’sirlab, ta’sir-
lash boshlanganidan 10-40 sekund keyin reflektor aktning susayganligini
va tamomila to‘xtab qolganligini ko‘rgan. U markazga intiluvchi qo‘shni
nervni ta’sirlab, refleks paydo boiishini kuzatgan. Bu kuzatish xuddi
|
| |
