|
Rajamurodov z. T., Rajabov a. I. Odam va hayvonlar fiziologiyasi
Pdf ko'rish
|
| bet | 256/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotshu qobiliyatiga bogiiq .
A.A.Uxtomskiy dominanta tamoyilini kashf etganligi munosabati
bilan koordinatsiyaga oid ba’zi masalalar yanada oydinlashadi. Muayyan
353
paytda markaziy asab tizimida ustun turgan qo‘zg ‘alish o ‘chog‘ini
A.A.Uxtomskiy dominanta deb atagan edi. Ustun turuvchi bunday
qo‘z g ‘alish o ‘chog‘i boshqa markazlarga keluvchi qo‘zg‘alish toiqinlarini
o ‘ziga jalb qilib, shular hisobiga kuchaya oladi. Bu paytda boshqa
markazlarda tormozlanish jarayoni boshlanadi. Shunga ko‘ra markaziy
asab tizimida ustun turuvchi qo‘zg‘alish o ‘chog‘i boiganda koordinatsion
nisbatlar o ‘zgaradi. Markaziy asab tizimiga keluvchi qo‘zg‘alish hamisha
o ‘zi
vujudga
keltiradigan javob
reaksiyasini
yuzaga
chiqarmay,
dominantaga xos b oigan javob reaksiyasini yuzaga chiqaradi.
Masalan, hayvonning ovqat yutish harakatlarini bajarib turganida
bosh miya po‘stlog‘idagi harakatlantiruvchi zonaning ayrim nuqtalari
ta’sirlansa, tegishli muskullar qisqarmay, ovqat yutish harakatlari
kuchayadi.
Hayvonot dunyosi rivojlangan sari bosh miya po‘stlog‘ining
ahamiyati tobora oshadi. Tuban darajadagi hayvonlarda, masalan baqada
murakkab harakatlaming yuzaga chiqishi uchun faqat orqa miyaning butun
b o iish i kifoya b oisa , yuqoriroq darajadagi hayvonlarda harakatlar
koordinatsiyasining yuzaga chiqishi uchun bosh miya hal qiluvchi
ahamiyatga ega bo‘la boshlaydi. Odamda esa harakatlami bosh miya
po‘stlog‘i idora etadi.
Odamdagi harakatlaming koordinatsiyasida bosh miyaning po‘stloq
ostidagi boiim lari, ya’ni o ‘rta miya, miyacha va shu kabilar ham
|
| |
