qo‘z§2$&m ^a po‘stloqning faolligi susayadi va hayvon uxlashga moyil Ьо‘ШвИ0^а£^-
Xullas, turli xil sabablarga ko‘ra, katta yarim sharlar po‘stlogu* ^ ichki
tormozlanish paydo b o iib , keng tarqalishi uyquga sabab b o ia o ^ 1 Qattlcl
uyqu vaqtida ham ayrim markazlar qo‘zg‘algan holda bo‘J,‘^*-
markazlami I.P.Pavlov "qorovul" markazlar deb atagan.
markazlar b o iish i tufayli odam odatda o‘rgangan vaqtida uygona ^ oladi. Ot
va kavsh qaytamvchi hayvonlar odatda sutkasida bir necha m ^ 11 vaqt-
vaqti bilan hammasi b o iib 6-7 soat uxlaydi. Ot asosan tik turi"^ аУГШ1
hollardagina yotib uxlaydi. Boshqa qishloq xo‘jalik hayvonlatf11 asosan
yotib uxlaydi. Odatdagi fiziologik uyqudan tashqari, mavsumP') иУЧи-
gipnotik uyqu, narkotik uyqu va patologik uyqu ham boiadi.
Mavsumiy uyqu (hayvonlaming yozgi yoki qishki
uyqusi)
evolyutsiyada hayvonlaming turli n o q o iay sharoitga moslashishl11 tufayli
paydo boigan.
Gipnotik uyqu sun'iy yo‘l bilan ataylab hosil qilingan
g .ipnozdir.
Uyquning bu turini ham I.P.Pavlov fiziologiya asosida tushuntir"^ berdi.
Gipnozda gipnozchidan kelayotgan ta ’sirotlar katta yarim
sharlar
po‘stlog‘ining airim qismlarida tormozlanish jarayonini keltirib c i hiqaradi,
ya’ni batamom irradiatsiyalanmagan, shu sababli po‘stloqni to ia * 4amrab
olmagan tormozlanish paydo b o ia d i, boshqacha aytganda, gipnoz^ paytida
po‘stloqning ayrim qismlari tormozlangani holda, ayrim
qismlari
tormozlanmaydi.
Narkotik uyqu tibbiyot va veterinariya amaliyotda turli uyq**1 dorilar
berish yoki fizikagentlar (elektronarkoz)ta’siri bilan hosil qilinadi •
Patologik uyqu turli miya kasalliklari (miyada qon aylarpish’nin8
bo‘zilishi va boshqalar) paytida kuzatilib, kunlab, haftalab, oylab V a yiNab
davom etishi mumkin.
SIGNAL TIZIMLAR Tashqi va ichki muhitdan kelayotgan turli ta’sirotlaming a fi a *'z va
sintezi bir-biridan tubdan farq qiladigan ikkita signal tizimsiga: biri^10*11 va
ikkinchi signal tizimlariga bogiiq. Tashqi dunyoning signallarirli idrok
392
etish, sezish, ya’ni ko‘rish, eshitish, hid bilish va boshqa retseptorlaming
qo‘zg‘alishi bilan ro‘y beradigan analiz va sintez birinchi signal
