|
Rajamurodov z. T., Rajabov a. I. Odam va hayvonlar fiziologiyasi
Pdf ko'rish
|
| bet | 80/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotmuskullari, qushlaming qanot
muskullari va boshqalarda bir muncha zahira kislorod to‘planadi va
muskullaming faol ishiga sarflanadi. Jismoniy ish paytida muskullardagi
oksidlanish jarayonlaming yaxshi va t o la amalga oshirishda organizmning
chiniqqanligi ham katta ahamiyatga ega. Binobarin, to‘g ‘ri muntazam
ravishda m e’yori bilan ish bajarib yurgan, ya ’ni yaxshi chiniqtirilgan
organizmlar ish bajarayotganda faol kapillyarlaming soni darhol oshadi,
bu esa organizm muskullarida oksidlanish jarayonlarining yaxshi amalga
oshishini ta’minlydigan omildir. Jismoniy ish bajarayotgan organizm
nafasining boshqarilishida bosh miya yarim sharlarining po‘stlog‘i ham
ishtirok etadi. Ilgari ishlab yurgan organizmlarda ish boshlanishi oldidan
155
nafasning tezlashishi ana shundan darak beradigan shartli reflektor aktdir.
Organizmni ishga tayyorlash, odatdagi ishlaydigan joyiga olib kelish kabi
“shartli ta’sirlaming o ‘zi ham hayvonda hali ish boshlamasdan oldinroq
xuddi ish paytidagidek yurak ishi, nafasning tezlashuviga, o ‘pka
ventilyatsiyasi va minutlik hajmining ortishiga sabab bo‘ladi.
Atmosfera bosimi o'zgargan sharoitlarda nafas olish. Dengiz sathidan
qancha balandlikka ko‘tarila borilsa, atmosfera bosimi shuncha pasayib
boradi. Masalan, 3000metr balandlikda alveola havosidagi kislorodning
parchalanishini
55-56ml.
ga tenglashib
qoladi,
natijada
qondagi
kislorodning parsial bosimi ham pasayib ketadi. Shunga ko‘ra nafas
tezlashib o ‘pka ventilyatsiyasi kuchayadi (giperventilyatsiya). 0 ‘pka
ventilyatsiyasining
kuchayishi,
qondan
|
| |
