|
Rajamurodov z. T., Rajabov a. I. Odam va hayvonlar fiziologiyasi
Pdf ko'rish
|
| bet | 97/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotishtirok etishi
so ‘lak bezlari tabiyatini shartli refleks y o ‘li bilan
boshqarilishidan darak beradi. I. P. Povlov shartli refleks y o ‘li bilan so ‘lak
ajralishini o ‘rganib, oliy nerv foaliyati xaqidagi ta’imotga dastlab asos
solgan. Kundalik hayotda hayvonga ozuqa bilan birgalikda turli-tuman
ta’sirlar ozuqaning ko‘rinishi, joyi hidi va boshqalar ta’sir etib turadi.
Ozuqani yemasdan oldin uni ko‘rish, hidlash
po‘stloqdagi tegishli
zonalarni ta’sirlashtirsa so ‘ngra ozuqani istemol qilish, uzunchoq
miyadagi, pirovardida esa
p o ‘stloqdagi so ‘lak ajratish markazlaming
qo‘zg ‘alishiga sabab b oiad i. Bu xodisa shu tartibda bir necha marta
takrorlanganidan so ‘ng po‘stloqdagi ko‘rish, hid bilish va so‘lak ajratish
markazlari o ‘zaro funksional
jihatdan bir-biriga bogianib, o ‘zaro
aloqador b o iib qoladi.Bunday aloqadorlik ancha mustahkamlanganidan
so‘ng, ozuqaning ko‘zga ko‘rinishi yohud hidini burunga kirishining
o ‘zidayoq mustaqil, ravishda hayvon ozuqani hali yutmasdan turib so ia k
ajralishiga sabab bo‘laveradi. Kundalik hayotda ozuqalanish bilan b o g iiq
b o ig a n xilma-xil ta’sirotlarga jovaban so ‘lak ajralish bilan b o g iiq shartli
reflekslari hosil b o iib turadi. Hayot uchun ahamiyatini yoqotgan, “25
kundan”ya’ni shartli ta’sirot shartsiz ta’sirot bilan, mustahkamlanayotgan
shartli refleks esa yoqoladi. Shunday qilib so ia k ajralishi jarayonini
shartsiz va shartli murakkab reflektor y o i bilan boshqarilib turadi.
Nerv tizimi bilan bir qatorda gumoral sistema ham so ia k ajratishning
boshqarilishida ishtirok etadi. Jumladan, parasimpatik nerv sistema
qo‘zg ‘alganda kallekrein degan to ‘qima gormoni hosil b oiadi. U qon
tomirlarini kengaytirib va hujayralar po‘stining moddalar o ‘tkazish
|
| |
