|
sekret bilan birga alveola ichiga chiqadi. Alveolalarga chiqqan sekret
Pdf ko'rish
|
| bet | 96/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotsekret bilan birga alveola ichiga chiqadi. Alveolalarga chiqqan sekret
epiteliy hujayralarining qisqarishi natijasida alveola y o ‘llariga, bu y o ‘llar
esa, ulardagi silliq muskul tolalarining qisqarishi tufayli bez y o ‘liga o ‘tadi.
SO‘LAK AJRATISHNIN G BOSHQARILISHI
So‘lak bezlarining faoliyati organizm ehtiyojiga mos holda neyro-
gumoral y o ‘l bilan muntazam boshqarilib turadi. Neyro - gumoral y o ‘l
bilan boshqarilishi sababli so‘alk bezlari o ‘z faoliyatini tez o ‘zgartira oladi
va natijada yeyilayotgan ozuqaning hiliga, xarakteriga, miqdoriga va
tarkibiga mos tushadigan so‘lak ajrata oladi. O g‘izga tushgan ozuqa va
oziqmas moddalar og ‘iz devori, lunj va tildagi xilma-xil (mexano, xemo,
termo) retseptorlami ta’sirlaydi; hosil bo‘lgan qo‘zg‘alish nerv impulsi
sifatida uchlik nervining til tarmog‘ida til halqum nervi va adashgan
nervning hiqildoq osti tarmog‘i tarkibidagi tegishli afferent tolalar orqali
167
uzunchoq miyadagi so‘lak ajratish markaziga beriladi. Oqibatda markaz
qo‘zg‘aladi. Markaziy javob reaksiaysi parasimpatik va simpatik nerv
tizimini tegishli tolalari orqali so ‘lak bezlariga yetib keladi. Natijada
bezlardan so ‘lak ajralib chiqadi. Bu shartsiz refleks y o ‘li bilan so ‘lak
ajralishidir. Parasimpatik nerv tolalari qo‘z g ‘alganda ko‘p miqdorda
suyuq, simpatik nerv tolalari qo‘zg‘alganda esa kam miqdorda quyuq,
ya’ni organik noorganik moddalarga boy s o ia k ajraladi.
So‘lak ajratishni boshqaradigan markaz faqatgina uzunchoq miyada
bo‘masdan, oraliq miya, talamus va gipotalamus hamda bosh miya
p o‘stlog‘idagi nerv hujayralarining m a’lum guruhlari ham bu jarayonda
ishtirok etadi. So‘lak ajralishini boshqarilishida po‘stloq hujayralarining
|
| |
