• VI. REZISTORLAR. REZISTORNING PARAMETRLARI VA ASOSIY XARAKTERISTIKASI
  • Raqamli texnikaga kirish va avtomatika




    Download 2,28 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet29/72
    Sana12.02.2024
    Hajmi2,28 Mb.
    #155309
    1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   72
    Bog'liq
    RAQAMLI TEXNIKAGA

    Nazorat savollari 
    1. Tiristorlar, ularning tarkibi, ish prinsipi haqida tushuncha bering. 
    2. Tiristorning volt-amper xarakteristikasi (VAX) qanday? 
    3. Ikki elektrodli tiristor haqida tushuncha bering. 
    4. Uch elektrodli boshqaruvchi tiristorlarning strukturalari va shartli bel-
    gilari qanday? 
    VI. REZISTORLAR. REZISTORNING
    PARAMETRLARI VA ASOSIY XARAKTERISTIKASI
     
    Resistor – ingliz tilidan olingan bo`lib rezistor deb ataladi, shuningdek, 
    termin (tarkib) «rezistor» – resisto lotin tilidan olingan bo`lib qarshilik 
    ko`rsataman deganini bildiradi. Birinchi bo`lib 1837 yilda CHarlz Uitston 
    ingliz olimi rheotstat – rostlanadigan o`zgaruvchan rezistorlar va elektr 
    toklarni o`zgartirish uchun foydalaniladiganni yaratgan.
    Rezistorlar ikki xil ko`rinishda bo`ladi:
    1. Rostlanmaydigan o`zgarmas rezistorlar.
    2. Rostlanadigan o`zgaruvchan va yasalgan rezistorlarga bo`linadi. 
    Qarshilik – elektr zanjirda nofaol element hisoblanib, belgilangan qiy-
    mat yoki o`zgaruvchan elektr qarshilik qiymatiga ega bo`lishi, tok kuchidagi 
    kuchlanish va kuchlanishdagi tok kuchi o`zgartgichi linya uchun belgilangan 
    (mo`ljallangan), chegaralangan tok, o`ziga elektr energiyani yutadi va xuddi 
    shunday boshqalar.
    Rezistorlar elektr zanjirda struktura belgisi kritilgan, elektr toki uchun 
    qarshiliklarni asosiy funksiyasi kuchlanishni va tokni rostlash uchun 
    belgilangan. Rezistorlar katta hajmda ishlab chiqariladi va ular elektr hamda 
    elektron qurilmalarda foydalaniladi. Ularni ko`p joyda uchratish mumkin 
    shuningdek 
    kosmik 
    kemalarda, 
    eletr 
    poezdlarda, 
    kompyuterlarda, 
    magnitafonlarda, telvizorlarda, radiopriyomniklarda, hozirgi zamonaviy uy-
    texnika jihozlarda ishlatilib kelinyapti. 


    54 
    Rezistor (qarshilik), nominal elektr toki muhim ahamiyatga ega, elektron 
    sxema yoki elektr zanjir komponentlarda ishlatiladi. Joriy zanjirlarda 
    rezistorlar tok kuchini chegaralaydi. Oddiy elektron sxemalarda rezistorlar 
    keramik aralashmali materialdan izolyasiyalangan haychali va mayda – 
    maydalangan bo`limli grafit (qora bo`yoq)dan tayyorlangan. Qarshiliklarni 
    dumoloq halqasini tashqi ko`rinishdagi nabor ranglari kodlanganligini yoki 
    kod ma’nosini bildiradi. Bu izolyasiyalangan g‘altak simlar – katta va kuchli 
    toklar uchun rezistorlar ishlatiladi. Har xil naminalli rang belgisi yordamida 
    oltita qarshiliklarni sxemasi 6.1 – rasmda keltirilgan. 
    6.1-rasm. Har xil nominalli rang belgisi yordamida 
    oltita rezistorni sxemasi 

    Download 2,28 Mb.
    1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   72




    Download 2,28 Mb.
    Pdf ko'rish