1
O`ZBYOKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO`JALIGINI
MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI
R.T.Gazieva, E.O.Bozorov, D.Yadgarova
RAQAMLI TEXNIKAGA
KIRISH VA AVTOMATIKA
ASOSLARI
5311000 – «Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni
avtomatlashtirish va
boshqarish» (suv xo`jaligida)
Toshkent
Fidokor Yosh Avlod
2021
2
Ushbu darslik «Raqamli texnikaga kirish va avtomatika asoslari» fanidan
5311000-Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni
avtomatlashtirish va
boshqarish” bakalavriat yo`nalishiga mo`ljallangan. Darslikda raqamli
elementlar haqida umumiy tushunchalar, raqamli mikrocxemalarning tarkibi,
tuzilisi,
shuningdek , avtomatika elementlari,
avtomatika sxemalari,
avtomatik boshqarish tizimlarining umumiy tasnifi haqida ma`lumotlar
keltrilgan.
Taqrizchilar: Н.Б.Алимова, Toshkent davlat texnika universiteti,
«Mexatronika va robototexnika» kafedrasi доценти, Dsc
A.Berdishev, TIQXMMI, «ETvaEJF» kafedrasi mudiri, t.f.n., dotcent
© Toshkent irrigatsiya va qishloq xo`jaligini mexanizatsiyalash
muxandislari instituti, 2021
3
MUNDARIJA
Kirish.............................................................................................................
4
1.
Raqamli texnikaning elektron komponentlari. Atom tuzilishi...............
5
1.1.
Elektron ion nazariyasi, rezerford atom moduli............................................
5
1.2. Raqamli mikrosxema (mikrochip)……………............................................. 10
1.3. Integral sxemalar va mikroprotsessor qurilmalarining xususiyatlari............. 12
2.
Avtomatikaning raqamli qurilmalari........................................................ 16
2.1. Mantiqiy elementlar va ularning elektr analoglari......................................... 16
2.2. Murakkab mantiqiy qurilmalar...................................................................... 22
2.3. Gravitatsion gidroavtomatika. “Gamma” tizimi ..........................................
28
2.4. Diodlar. Diodlarning parametrlari va asosiy xarakteristikasi........................ 30
3.
Kuchaytirgichlar.......................................................................................... 36
4.
Tranzistorlar. Tranzistorlarning parametrlari va ularning
