116
Respublikamiz tarixining o’rta asrga oid sopol yodgorliklarini Farg’ona
vodiysining
Chust va Dalvarzin, Surxandaryo oblastining Sopolitepa va
Kuchuktepa, Samarqandning Afrosiyob, Xorazm va
Toshkentning hunarmandlar
yashagan dahalaridan topilgan amaliy ashyolar ichida ko’plab uchratish mumkin.
Bunday sopol idishlar o’zining pishiqligi, naqshning betakrorligi,
nafis ishlov
olinganligi bilan lol qoldiradi. Sopol idishlar AQSh, Angliya, Franstiya, Turkiya,
Grestiya, Misr muzeylarida madaniyatimizning noyob nusxalari sifatida namoyish
etilmoqda.
XIII asrda sopolsozlik inqirozga yuz tutdi.
Ammo Temuriylar davlatining
paydo bo’lishi va taraqqiy etishi natijasida XIV-XVI asrlarda sirli sopol
buyumlarini ishlab chiqarishga qayta asos solindi.
XX asrga kelib O’zbekistonda keramika mahsulotlarining barcha turi, shu
jumladan sopolsozlikning rivojlanishiga katta e’tibor berildi.
Respublikamizning
hamma oblastlarida kulolchilik korxonalari barpo etildi. G’ijduvon, Rishton, Xiva,
Samarqand, Shahrisabz va Toshkentda mavjud bo’lgan hunarmandchilik
ustaxonalari qayta jixozlandi va kengaytirildi.
Sopol buyumlari qurilish va sanoat qurilishi materiallari, texnika materiallari
va maishiy-xo’jalik materiallariga bo’linadi.
Qurilish va sanoat qurilishi materiallariga
devorbop va bezakbop sopol
buyumlar, kanalizastiya uchun ishlatiladigan sopol quvurlar, sanitariya-qurilish
sopol buyumlari kiradi. Texnika materiallari esa gal’vanika elementlari qobig’i,
kimeviy chidamli sopol buyumi, filtrlovchi kovak sopol, nur texnikasi sopoli kabi
mahsulotlardan tashkil topgan. Maishiy-xo’jalik
materiallari va buyumlariga
sopoldan yasalgan badiiy-dekorativ buyumlari kiradi.
