• Ohakli fayans - yumshoq fayans
    		•

    Referat mavzulari ro’yxati




    Download 3,9 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet33/83
    Sana22.11.2023
    Hajmi3,9 Mb.
    #103156
    1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   83
    Bog'liq
    SHISHA VA KERAMIKA (2)

    Sopol turlari. 
    Sopol mahsulotlari buyumning kimeviy va mineralogik tarkibiga yoxud 
    ishlatiladigan xom ashyo turiga qarab klassifikastiyalanadi. Masalan, ular xom 
    ashyo turi va miqdoriga qarab tuproqli fayans, ohakli fayans, qattiq fayans, 
    shamotli fayans va yarim chinnilarga bo’linadi. 
    Tuproqli fayans buyumlari qadimiy bo’lib, kulolsozlik buyumlari nomi 
    bilan yuritiladi. Agar ular sirlangan va gul chizilgan bo’lsa, sirlangan guldor sopol 
    nomini oladi. Milodiy XV asrga kelib , mashhur italiyalik kulolsoz - xaykaltarosh 
    Luka della Robbianing sirlangan sopol buyumlarini ishlab chiqarishdagi ulkan 
    ishlari tufayli bu soxa Italiyaning Faensta shaharida taraqqiy qiladi. Guldor 
    kulolchilik buyumlari fayans buyumlari deb atala boshlandi. XVI asrlarga kelib 
    franstuz haykaltaroshi Bernara Palissining tadqiqotlari asosida italiya fayansining 
    yangi turi-flamand fayansi, XVI-XVIII asrda esa Delfte shahrida golland fayansi 
    yaratildi. Bu buyumlar tarkibiga 80-85 prostent yuqori haroratda eriydigan tuproq 
    bilan 15-20 prostent kuydirilgan chaqmoqtosh kirgan. Ayrim hollarda 
    buyumlarning oqligini oshirish maqsadida tarkibiga chinni gili qo’shiladi. 
    Chaqmoqtosh o’rniga esa tabiiy kvarst va qum ishlatish mumkin. Tuproqli fayans 
    massasi rangli, oqimtir va sarg’imtir bo’lishi mumkin. Unga surkaladigan sir esa 
    engil eriydigan shaffof yoki sidirg’a shiradan iborat. Uning sopolaki zich va 
    mahkam bo’ladi. 
    Ohakli fayans - yumshoq fayans yohud o’rta asr fayansi nomi bilan 
    mashhur. Bu fayans turiga “turk” fayansi, yarim fayans buyumlari kiradi. Bu 
    mahsulotlar milodiy X-XVIII asrlarga oid bo’lgan fors sopolsozligiga asoslangan 
    bo’lib, uning tarkibida 30-40 prostentli gil, 30-50 prostent kvarst, 0-10 prostent 

    117 
    dala shpati va 10-15 prostent ohaktosh bo’lgan. Ba’zi erlarda ohaktosh o’rniga 
    dolomit minerali ham ishlatiladi. Odatda ularning yuzasi tarkibida qo’rg’oshin 
    oksidi bo’lgan sir bilan qoplanadi. Qo’llanilayotgan sir rangli, oq va shaffof 
    bo’lishi mumkin. 

    Download 3,9 Mb.
    1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   83




    Download 3,9 Mb.
    Pdf ko'rish