|
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
Pdf ko'rish
|
| bet | 270/352 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 44,19 Mb. | | #143802 |
Bog'liq 46-44-PB
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 7, 2023. OCTOBER
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
304
Soya iqtisodiyot uchun juda foydali ekin bo‘lib, soya oqsilidan ekologik toza
sifatli moy, tarkibida letsitin moddasi saqlaydigan tuxum kukuni, qon plazmalari,
ko‘zoynaklar uchun sifatli linzalar olinadi. Bundan tashqari, jun gazlamalar ishlab
chiqariladi. Ularni haqiqiy junli matolardan ajratish mushkul. Soya qimmatbaho
oziq-ovqat, yem-xashak va texnik maqsadlarda keng ishlatiladigan o‘simlik.
Qimmatliligi yana shundan iboratki, soya doni tarkibida ham oqsil (40-48%) ham
moy (22%) eng ko‘p bo‘ladi. Bu ko‘rsatgich boshqa hech bir o‘simlikda qayd
qilinmagan.Chorvachilikda soya mahsulotlari eng sifatli va to‘yimli ozuqa
hisoblanib, tarkibidagi proteniga ko‘ra, 100 kg soya doni 134,8 ozuqa birligini
saqlaydi. Bu ko‘rsatkich boshqa bironta donli yoki dukkakli ekinda uchramaydi.
Uning quruq poyasi ham beda pichaniga qaraganda to‘yimliroq. Zavodlarda moyi
ajratib olingandan so‘ng qolgan soya shroti tarkibida 14 xil aminokislota mavjud
bo‘lib, ushbu moddalar parrandachilikda keng foydalanildi. Soya oqsili ipak qurti
uchun ham noyob ozuqa hisoblanadi. Bir yilda besh marta ipak qurti boqiladigan
Yaponiyada soya oqsilidan tayyorlangan suyultirilgan pastalardan foydalaniladi.
Soyadan ishlab chiqariladigan asosiy mahsulotlar - bu soya uni va soya moyidir.
Soya uni qandolatchilik mahsulotlari, to‘ldiruvchilar, go‘sht, sut, pishloq o‘rnini
bosuvchi mahsulotlar ishlab chiqarishda qo‘llaniladi. Moyi esa oziq-ovqatda,
mayonez, margarin ishlab chiqarishda ishlatiladi. Ko‘pgina olimlar va ishlab
chiqaruvchilar «soya - oziq-ovqat, yem-hashak va kelajak” deyishadi. Soya
yordamida to‘la qimmatli o‘simlik oqsili ishlab chiqarish muammosi hal etiladi.
Soya uni: yog‘sizlantirilgan soya uni (izolyati) ni non va non mahsulotlari
ishlab chiqarishda qo‘llash, nonlarning sifatini yaxshilash orqali, nonning kunlik
sarfini kamaytiradi, soyalik nonlar uzoq vaqt qotmaydigan bo‘ladi, ko‘rinishi
chiroyli bo‘rsildoqligi ortadi.
Hattoki, honadonlarimizda tayyorlanadigan nonlarimizning uniga 8-10 foiz
soya unidan qo‘shib ishlatish nonlarimizni sutga tayyorlaganni o‘rnini bosadi,
tandirdan juda chiroyli bo‘lib chiqadi, 8-10 kungacha bu nonlar qotmaydi. Doimiy
shunday non isteʼmol qilishlik xalqimizni birinchi navbatda ayollarimizni,
bolalarimizni tanalaridagi oqsilga bo‘lgan taqchillikni maʼlum darajada
kamaytiradi, kamqonlikni oldini oladi, chunki xalqimizning barcha qatlamlarida
ham har kuni eng ko‘p ishlatiladigan mahsuloti non bo‘lib hisoblanib soyalik non
bilan maʼlum miqdorda oqsil qabul qilinishiga erishamiz.
|
| |
