|
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
Pdf ko'rish
|
| bet | 295/352 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 44,19 Mb. | | #143802 |
Bog'liq 46-44-PB
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 7, 2023. OCTOBER
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
329
2. TRIZ maktabgacha yoshdagi bolalarda natijalar va muvaffaqiyatga
qaratilgan fikrlashni shakllantiradi. Klassik pedagogikada ta’lim mazmunining
formulasi “men qilgandek qil” yoki “meni aytganimni qil” kabi buyruq shakllarida
bo‘lgan bo‘lsa, rivojlantiruvchi pedagogikada biz bolaga muammo qo‘yamiz va u
bilan birgalikda yechim izlaymiz.
Biz TRIZ dan bola bilan muloqot mazmuni va ta’lim mazmuni sifatida
foydalanishimiz mumkin. Birinchi holda, biz tizimli ta’limni qurmaymiz, shunchaki
vazifani har qadamda ko‘rishga intilamiz. Eng oddiy misol: aytaylik bolalar
bog‘chasi guruhida barcha bolalarning ko‘rinishi bir xil bo‘lgan stakanlari bor.
Vazifa: o‘zingizning stakaningizni qanday eslab qolasiz? Bola solishtirishi kerak,
o‘z stakanini qanday ajratishni aniqlashi, o‘ziga xos xususiyatlarni yaratishi kerak.
Ikkinchi variant - trening mazmuni sifatida TRIZ dan foydalanish. Bu holda
biz TRIZ da mavjud bo‘lgan vositalarni (qarama-qarshiliklar, ideal yakuniy natija,
resurslar va boshqalar) o‘rganamiz va muammolarni hal qilishda ulardan qanday
foydalanishni o‘rganamiz. Masalan, qalam singandagi vaziyatni olaylik. Qarama-
qarshilik tahlilidan foydalanish: bu yaxshi yoki yomonmi? Bu yomon, chunki hozir
u bilan chizib bo‘lmaydi, lekin bundan boshqa yaxshi maqsadda foydalansa
bo‘ladimi? Haqiqiy hayotdagi har qanday vaziyat bolalarga vazifa sifatida taqdim
etiladi. Shunchaki tayyor javob berish emas, balki buni qanday amalga oshirish
mumkinligini birgalikda muhokama qilish, eng yaxshi yechimni topish muhimdir.
Bola tug‘ilgandan boshlab, bolalar ma’lumotni qabul qilib, uni tahlil qilib,
dunyoni faol o‘rganadilar, munosabatlar tizimini qurishga harakat qiladilar, davom
etayotgan jarayonlarning qonuniyatlarini tushunishadi. Amaliy dialektika, ba’zan
TRIZ deb ataladi, pedagog bizga va bolalarga atrofimizdagi dunyoning ko‘p
qirraliligini, uning nomuvofiqligini va rivojlanish shakllarini ko‘rishga yordam
berish uchun mo‘ljallangan. Bolalar bilan o‘yin jarayonida TRIZ elementlaridan
foydalanish ularni atrofda sodir bo‘layotgan hamma narsani tahlil qilishga, hodisalar
va tizimlarni nafaqat tuzilishda, balki vaqtinchalik dinamikada ham ko‘rishga
o‘rgatish imkonini beradi.
Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun TRIZ – bu asosiy dasturni o‘zgartirish
uchun emas, balki uning samaradorligini oshirish uchun mo‘ljallangan jamoaviy
o‘yinlar va tadbirlar tizimi. Shu sababli, bolaning barkamol ijodiy shaxsini
rivojlantirishga qiziquvchilar uchun biz TRIZ o‘yinlarini yaqinroq bilishni va ularni
o‘ynashni taklif qilamiz, bu nafaqat foydali, balki juda qiziqarli hamdir .
|
| |
