A x b o ro t stegan ografik u sullar




Download 10,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/183
Sana25.01.2024
Hajmi10,28 Mb.
#145814
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   183
Bog'liq
Axborot xavfsizligi

A x b o ro t stegan ografik u sullar
ma’lumotlami konteyneming 
axborot bilan to‘ldirilishi xususiyati asosida bekitish uchun 
ishlatiladi. Ushbu usullar lingvistik va raqamlilarga ajratiladi.
Lingvistik steganografik usullarda til yoki harflami, raqamlami 
o‘z ichiga olmaydigan (rasmlar, obyektlaming o ‘zaro joylashishi va 
h.) boshqa muhit ortiqchaligi ishlatiladi. Ushbu sinfga maxfiy 
xabami bekitish uchun zarur matnni generatsiyalash usulini hamda 
sahifadagi qator holatini yoki gapdagi so‘z holatini o‘zgarishiga va 
h. asoslanuvchi usullarni kiritish mumkin.
Raqamli steganografik usullar bir tomondan absolyut aniqlikka 
muhtoj bo‘lmagan fayllaming vazifasini yo‘qotmagan holda shak- 
lini bir muncha o ‘zgartirish mumkinligiga, ikkinchi tomondan bun­
day fayllardagi bir muncha o‘zgarishlami farqlovchi maxsus asbob- 
larni yo‘qligiga yoki inson sezgi organlarining qobiliyatsizligiga 
asoslangan.
Raqamli steganografik usullar quyidagi turlami o ‘z ichiga 
oladi:
1. Konteynemi tanlash usuli bo‘yicha.
2. Axborotdan foydalanish usuli bo‘yicha.
3. Konteynemi tashkil etish usuli bo‘yicha.
4. Xabami qayta tiklash usuli bo‘yicha.
5. Konteynemi ishlash usuli bo‘yicha.
6. Vazifasi bo‘yicha.
7. Konteyner turiga ko‘ra.
8. Konteynerga axborotni o‘matish usuli bo‘yicha.
Raqamli steganografik usullarga misol tariqasida LSB-usulni 
(Least Significant Bits - eng kichik qiymatli bit) ko‘rsatish mumkin.
125


Ushbu usulga binoan fayl-konteynerdagi ma’lumotlar baytining bir 
necha kichik bitlari bekitiluvchi xabar bitlari bilan almashtiriladi. 
Ushbu usul amalga oshirilishining soddaligi, demak, ushbu usulga 
asoslangan dasturiy mahsulotning tezkorligi hamda yaratilgan 
steganokanalning yuqori o‘tkazish qobiliyati bilan bog‘liq qator 
afzalliklarga ega. Ammo ushbu usuldan yuqori steganobardoshlik 
talab qilinmaydigan masalalami yechishda foydalanish mumkin. 
Chunki LSB - usul niyati buzuqning aktiv hujumlariga bardosh bera 
olmaydi.
Xabami fayl - konteyneming spektral sohasida bekituvchi 
usullar steganobardosh usullar hisoblanadi. Raqamli steganografiya- 
ning spektral usullari xilma-xil, ba’zilari esa LSB-usul bilan kom- 
binatsiyalab ishlatiladi.
Fayl - konteynerdagi m a’lumotlami chastotali ifodalashda 
kosinusni diskret o ‘zgartirish, Fureni diskret o ‘zgartirish, veyvlet- 
o ‘zgartirish, Karunen-Loev, Adamar va Xaar o ’zgartirishlar kabi 
diskret ortogonal o‘zgartirishlardan foydalaniladi.
Steganografik tizimlarda axborotni himoyalash prinsiplari. 
Steganografik tizimlami buzuvchi passiv, aktiv va badniyatli bo‘li- 
shi mumkin (5.25-rasm).

Download 10,28 Mb.
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   183




Download 10,28 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



A x b o ro t stegan ografik u sullar

Download 10,28 Mb.
Pdf ko'rish