mavjud. Uning vazifasi xabarlami shifrlashda ishlatilgan kalitga
(kalitlarga) yoki shu kalit (kalitlar) yordamida shifrlangan yangi
xabarlami deshifratsiyalash imkonini beruvchi algoritmga ega
boiish.
4.
Tanlangan ochiq matn yordamida adaptiv fosh etish. Bu
tanlangan ochiq matn yordamida fosh etishning xususiy holi.
Kriptotahlilchi nafaqat shifrlangan matnni tanlashi, balki shifrlash
natijasi asosida o ‘zining keyingi tanlov rejasini tuzishi mumkin.
Tanlangan ochiq matn yordamida fosh
etishda kriptotahlilchi
shifrlash uchun ochiq matnning faqat bitta katta blokini tanlashi
mumkin bo‘Isa, tanlangan ochiq matn yordamida adaptiv fosh
etishda u ochiq matnning kichik blokini, so‘ngra birinchi tanlash
natijasidan foydalanib, keyingi blokni va h. tanlashi mumkin.
5.
Tanlangan shifrmatn yordamida fosh etish. Kriptotahlilchi
deshifratsiyalash uchun turli shifrmatnlami
tanlashi mumkin va
deshifrlangan ochiq matnlardan foydalana oladi. Masalan, kripto
tahlilchi avtomatik tarzda deshifrlashni bajaruvchi “qora qutf'dan
foydalana oladi. Kriptotahlilchining vazifasi kalitga ega boTish.
6.
Tanlangan kalit yordamida fosh etish. Bu xil fosh etish
kriptotahlilchi kalitni tanlashi mumkinligini bildirmaydi, balki unda
turli kalitlar orasidagi bog‘lanish xususida qandaydir axborot borli-
gini bildiradi.
7.
Jinoiy kriptotahlil. Kriptotahlilchi kalitga ega boTish maq-
sadida kimnidir qo‘rqitadi,
shantaj qiladi, qiynaydi. Poraxo'rlik ba’-
zida kalitni xarid etish yordamida fosh etish deb ataladi. Bu kabi
qudratli fosh etish usullari algoritmni sindirishning eng yaxshi yoTi
hisoblanadi.
Turli algoritmlarga, ulami sindirishning qanchalik qiyinligiga
bogTiq holda, xavfsizlikning turli sathlari taqdim etiladi. Algoritmni
quyidagi hollarda xavfsiz deb hisoblash mumkin:
- algoritmni sindirish qiymati shifrlangan
maTumotlar qiyma-
tidan katta boTsa;
- algoritmni sindirish vaqti shifrlangan maTumotlaming sir
saqlanishi shart boTgan vaqtidan katta bo‘lsa;
- bitta kalit yordamida shifrlangan m a’lumotlar hajmi algo
ritmni sindirish uchun zarur maTumotlar hajmidan kam boTsa.
129
Fosh etish murakkabligini quyidagi koeffitsientlar yordamida
oichash mumkin:
- ma’lumotlar murakkabligi. Fosh etish amalining kirish
y o iid a foydalaniladigan ma’lumotlar hajmi;
- ishlash murakkabligi. Fosh etish uchun kerakli vaqt.
Ko’pincha ish koeffitsienti deb yuritiladi;
- xotiraga talablar. Fosh etishga kerakli xotira sig‘imi.
Fosh etishning ba’zi amallari uchun koeffitsientlaming o’zaro
aloqasi joiz hisoblanadi: tezroq fosh etishga xotiraga talablami
kuchaytirish evaziga erishish mumkin.
Murakkablik talaygina kattalik orqali ifodalanadi. Muayyan
algoritm uchun ishlash murakkabligi 2128
ni tashkil etsa, algoritmni
fosh etish uchun 2128 ta amal kerak bo’ladi (ushbu amallar murak-
kab va davomli boiishi mumkin). Masalan, agar hisoblash quvvati
sekundiga million amal bajarsa va masalani yechish uchun million
parallel protsessor ishlatilsa, kalitga ega bo’lish uchun 1019
yildan
ko’proq vaqt talab etiladi. Bu koinot mavjud bo’lgan vaqtdan
million marta ko’pdir.
Fosh etish murakkabligi o’zgarmay qolganida kompyuter quv
vati oshib boradi. Oxirgi 50 yil mobaynida hisoblash quvvati niho-
yatda oshib ketdi va ushbu tendensiya davom etishiga shubha yo‘q.
Aksariyat kriptografik usullar parallel kompyuterlar uchun yaroqli
hisoblanadi: masalan, milliard kichik fragmentlarga ajratiladiki,
ularni yechish uchun protsessorlararo ta’siming keragi bo‘lmaydi.
Kriptotizimlami sindirishga bardoshli loyihalashda hisoblash vosita-
lari kelajagini hisobga olish zarur.
