• 5.6. Steganografiya usullari
  • S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev




    Download 10,28 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet54/183
    Sana25.01.2024
    Hajmi10,28 Mb.
    #145814
    1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   183
    Bog'liq
    Axborot xavfsizligi

    Nazorat savollari:
    1. Elektron raqamli imzoni shakllantirish sxemasini tavsiflab 
    bering.
    2. Elektron raqamli imzoni tekshirish jarayonining sxemasini 
    tushuntirib bering.
    3. AQShning DSS standartini yoritib bering.
    4. GOST R 34.10 Rossiyaning standartini tavsiflab bering.
    5. 0 ‘z DSt 1092-2009 algoritmi asoslangan matematik 
    muammolami tushuntirib bering.
    5.6. Steganografiya usullari
    Steganografiya so'zi yunon tilida maxfiy belgilar bilan yozil- 
    gan (steganos - sir, graphy - yozuv) ma’nosini bildiradi, tarixi esa 
    ming yillami o ‘z ichiga oladi. Axborotni steganografik himoya- 
    lashni turli texnikaviy, kimyoviy, fizikaviy va psixologik usullar 
    yordamida amalga oshirish mumkin.
    Steganografiya kriptografiya o'mini bosmaydi, balki uni 
    to‘ldiradi. Steganografiya usullari yordamida xabami bekitish xabar 
    uzatilishi faktini aniqlash ehtimolligini anchagina pasaytiradi. Agar 
    ushbu xabar shifrlangan b o isa, u yana bir qo‘shimcha himoyalanish 
    sathiga ega boiadi. Steganografik usullaridan axborotni ruxsatsiz 
    foydalanishdan himoyalashda, tarmoqlami monitoringlashga va 
    tarmoq resurslarini boshqarishga qarshilik ko'rsatishda, ro‘yxatda 
    ko‘rsatilmagan foydalanuvchilardan dasturiy ta’minotni niqoblash- 
    da, ba’zi intellektual mulkka egalik huquqini himoyalashda hamda 
    raqamli obyektlami autentifikatsiyalashda foydalaniladi.
    Ma’lum steganografik usullarini quyidagi ikkita guruhga ajra- 
    tish mumkin:
    - moddiy steganografik usullar;
    - axborot steganografik usullari.
    Moddiy steganografik usullar steganografik konteyneming 
    (maxfiy axborot o‘matiladigan obyektning) fizikaviy yoki kimyoviy
    124


    xususiyatlari asosida axborotni bekitish uchun ishlatiladi. Bunday 
    xususiyatlarga misol tariqasida gabarit o‘lchamlarini, konteyner ran- 
    gini yoki m a’lum ta’sir natijasida o ‘matilgan axborotning namoyon 
    bo‘lish qobiliyatini ko‘rsatish mumkin.
    Bunday steganografik usullaming tadqiqi va yaratilishi axbo­
    rotning turli moddiy eltuvchilari xususiyatlarini va axborotni o ‘ma- 
    tishning norasmiy usullarini o‘rganish bilan bogMiq.
    Moddiy steganografik usullarga ko‘rinmaydigan siyohlar, mik- 
    ronuqtalar va h. taalluqli. Hozirda audiotexnika, videotexnika va hi- 
    soblash texnikasi axborotni eltuvchi standart vositalar hisoblanadi.

    Download 10,28 Mb.
    1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   183




    Download 10,28 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

    Download 10,28 Mb.
    Pdf ko'rish