bog‘lanishini tashkil etishi mumkin emas. Undan tashqari bunday
qismtizimning ba’zi elementlari noto‘g‘ri ishlashi mumkin. Natijada
tizim ishonchliligi keskin pasayadi.
Kompleks yondashishda himoya funksiyalari operatsion tizim-
ga uning arxitekturasini loyihalash bosqichida
kiritiladi va uning
ajralmas qismi hisoblanadi. Kompleks yondashish asosida yara-
tilgan himoya qismtizimning alohida elmentlari axborotni himoya-
lashni tashkil etish bilan b o g iiq turli masalalar yechilganida bir-biri
bilan uzviy bog‘langan bo‘ladi. Shu sababli himoya qismtizimining
alohida komponentlari orasida ixtilof bo‘lmaydi. Kompleks yonda
shish asosida himoya qismtizimini shunday qurish mumkinki,
hatto
ОТ ishdan chiqqanda ham niyati buzuq shaxs tizimning himoya
funksiyalarini o‘chira olmaydi. Fragmentli yondashishda himoya
qismtizimini bunday tashkil etish mumkin emas. Odatda, kompleks
yondashish asosida yaratiluvchi operatsion tizimni himoyalash
qismtizimi
shunday loyihalanadiki, uning ba’zi elementlarini al-
mashtirish mumkin boTadi.
H im oyalash n in g т а ’m u riy choralarL
Operatsion tizimni himoyalashning dasturiy-apparat vositalari
himoyaning m a’muriy choralari bilan toTdirilishi shart. M a’mur to-
monidan doimiy malakali madadsiz hatto ishonchli dasturiy-apparat
himoya ham buzilishi mumkin.
Himoyaning asosiy m a’muriy choralari quyidagilar:
1.
Operatsion tizimning, ayniqsa uning himoyalash qismtizimi
ning to 'g r i ishlashini doimiy nazoratlash. Agar operatsion tizim
eng muhim hodisalaming maxsus jumalda avtomatik tarzda qayd
etilishini madadlasa, bunday nazoratni tashkil etish qulay hisob
lanadi.
2.
Xavfsizlikning adekvat siyosatini tashkil etish va madad-
lash. Operatsion tizimda qabul qilingan xavfsizlik siyosatining
adekvat boTmasligi, niyati buzuq shaxsning tizim
resurslaridan rux-
satsiz foydalanishiga va operatsion tizimning ishonchli ishlashini
pasayishiga sabab boTishi mumkin. Operatsion tizim xavfsizligi
siyosati niyati buzuqning operatsion tizim xavfsizligini yengishga
urinishiga hamda ОТ konfiguratsiyasining o ’zgarishiga, tatbiqiy
dasturlarining o ’matilishiga va yo’qotilishiga
operativ tarzda reak-
siya bildirib, operatsion tizimga doimo tuzatish kiritishi lozim.
227
3. Foydalanuvchilami operatsion tizim bilan ishlaganda
xavf-
sizlik choralariga rioya qilishlari lozimligini uqtirish va ushbu
choralarga rioya qilinishini nazoratlash.
4. Operatsion tizim dasturlari va m a’lumotlarining
rezen’
nusxalarini muntazam tarzda yaratish va yangilash.
5. Operatsion tizimning konfiguratsion та 'lumotlaridagi va
xavfsizlik siyosatidagi о ‘zgarishlarni doimo nazoratlash. Ushbu o ‘z-
garishlar xususidagi axborotni operatsion tizim xavfsizligini yeng-
gan niyati buzuq shaxsga o ‘zining ruxsatsiz
harakatlarini niqoblash-
ga qiyinchilik tug‘dirish uchun noelektron axborot eltuvchilarida
saqlash maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Ta’kidlash lozimki, muayyan operatsion tizimda axborotni
himoyalashning yana boshqa m a’muriy choralari talab etilishi
mumkin.
