g
i
12.4-rasm . M e x a n ik tr a n s m is s iy a sx e m a la ri:
a, b ~ m e x a n ik tra n sm issiya 4 x 2 a vto m o b ili u c h u n , d —m e x a n ik tra n sm issiya 4 x 4
a v to m o b il u c h u n , e —m e x a n ik tra n sm issiya 6 x 4 a v to m o b il u c h u n ; f —m e x a n ik
tra n sm issiya 6 x 6 a v to m o b il u ch u n ; g —g id r o h a jm li va e le k trik tra n sm issiya 4 x 2
a v to m o b il u c h u n ; h ,i- m e x a n ik tra n sm issiya 8 x 8 a v to m o b ili u ch u n .
1—dvig a tel, 2 —ila sh ish m u fta si, 3 —u z a tm a la r qutisi, 4 —k a r d a n u za tm a si,
5 - a s o s iy u za tm a , 6 - k a r d a n sharniri, 7—ta q ism la sh qutisi, 8 ~ d iffe re n sia l,
9 —na so s (g en era to r), 10—g id ro m o to r (e le k tro d v ig a te !).
298
Oldingi yetaklovchi ko‘prikda
asosiy u zatm a, differensial
va yarim o ‘q lardan tashqari burovchi m o m e n tn i yetaklovchi
va boshqariluvchi g ‘ildiraklarga uzatish u c h u n kardan shar
nirlari 6 o ‘rnatilgan.
B a’zida yetaklovchi ko‘priklarga burovchi m o m e n tn i m a ’-
lum bir nisbatda uzatish u c h u n taqsim lash qutisida o ‘qlararo
differensial o ‘rnatiladi.
U c h o ‘qli a v to m o b illa rn in g m e x a n ik
tran sm issiy alarid a
oraliq va o rqa yetaklovchi k o ‘priklarga burovchi m o m e n t bir
u m u m iy val orqali uzatiladi.
Elektrik va gidrohajmli uzatm alari
E l e k tr ik va g id r o h a j m l i tr a n s m is s i y a la r n i n g
p rin s ip ia l
sxemalari o ‘xshashdir. Elektrik transm issiyalarda ichki yonuv
dvigateli
g e n e ra to r 9 ni harakatga keltiradi (12.4, e-rasm ).
G e n e ra to rd a n chiqayotgan tok elektrodvigatel 10 ni harakatga
keltiradi, o ‘z navbatida elektrodvigatel e le k tro m o to r g‘ildirakni
harakatga keltiradi.
G i d r o h a j m l i tr a n s m i s s i y a d a ic h k i y o n u v
d v ig a te lid a n
harakatga keltiradigan nasos 9 g id ro m o to r 10 bilan trubalar
orqali u la n g an va g id r o m o to r 10 yetaklovchi gNldiraklarni
harakatga keltiradi.
12.1. I L A S H I S H M U F T A S I
Ilashish muftasining vazifasi va asosiy turlari.
Vazifasi: Ilashish muftasi quyidagi vazifalarni bajaradi:
1) dvigatel tirsakli valini u z atm alar
qutisidan vaqtincha
ajratish va ravon ulash.
Bu esa:
— avtom obilning ravon q o ‘zg‘alishini t a ’minlaydi;
— d e ta lla rd a g i
y u k la n is h la r n i o s h ir m a y , p o g ‘o n a la rn i
alm ashtirishni t a ’minlaydi;
— dvigatelni o ‘c h irm a y turib avtom obilni t o ‘xtatish im -
konini beradi.
2) keskin torm ozlanish ja ra y o n id a
transmissiya detallarini
o rtiqcha yuklanishdan saqlaydi va ularning xizmat m uddatini
uzaytiradi.
299
Ilashish muftasi yetaklovchi va yetaklanuvchi qism lardan
tashkil topgan:
Yetaklovchi qism ga tirsakli val bilan bogNangan (d o im o
aylanuvchi) detallar kiradi.
Y etaklanuvchi qismga yetaklanuvchi disk kiradi.
