234
Rangli pirometr – jismning issiqlikdan nurlanish spektridagi energiyaning
taqsimlanishini о‘lchashga asoslangan asbob.
Radiatsion pirometrlar – issiq jism nurlanishining quvvatini о‘zgarishiga
asoslangan asbob.
Gazli termometrlar - ishlash prinsipi temperatura ta’sirida gaz hajmining va
uning bosim kuchining ortishiga asoslangan temperatura o‘lchash asbobi.
Kondensatsion manometrik termometrlar - 25 dan 300 °C gacha bо‘lgan
intervaldagi temperaturani о‘lchash uchun ishlatiladigan, quyi о‘lchash chegarasi -
25 dan 100 °C gacha, yuqori chegarasi 35 dan 300 °C gacha bо‘lgan intervaldan
tanlab olinadi va о‘lchash diapazoni 50 dan 150 °C gacha bо‘lgan oraliqda
о‘zgarib turadigan temperatura o‘lchash asboblari.
Suyuqlikli manometrik termometrlar – -50 dan 300 °C gacha bо‘lgan
temperaturalarni о‘lchash uchun qо‘llaniladigan, quyi о‘lchash chegarasi -50 dan
100 °C gacha, yuqori chegarasi 50 dan 300 °C gacha bо‘lgan intervaldan tanlab
olinadi va о‘lchash diapazoni 50 dan 300 °C gacha bо‘lgan oraliqda о‘zgarib
turadigan temperatura o‘lchash asbobi.
Bimetall termometrlar - ishlash prinsipi turli kengayish koeffitsiyentlariga ega
bо‘lgan (bimetall) metallardan tayyorlangan ikki plastinalarning temperatura
о‘zgarishiga bog‘liq tarzda bukilishiga asoslangan termometrlar.
Qarshilik termometri - tarkibiga elektr qarshilikni temperaturaga bog‘liqligi
asosida ishlovchi termoо‘zgartirgich va о‘lchanayotgan qarshilikdan kelib chiqqan
holda
temperaturaning
qiymatini
kо‘rsatuvchi
ikkilamchi
asboblarni
mujassamlashtirgan temperatura о‘lchash komplekti.
Texnologik signalizatorlar - nazorat qilinadigan
parametrlarni belgilangan
qiymatdan og‘ishini bildiruvchi (signal beruvchi) va pozitsiyali rostlash (ulash,
uzish) ga mo`ljallagan avtomatik elementlar. Signalizatorlarni o`lchash
asboblaridan farqi ko`rsatish shkalalarini bo`lmasligi va ularning o`rniga kontaktlar
o`rnatilishi bilan izohlanadi. Signalizatorlarda ishga tushish diapazonini rostlash
mexanizmlari bo`lib, ular ishlash diapazonini o`zgartirish imkonini beradi.
