Plastik kütlələr. Çox hallarda iki əsas komponentdən,
əlaqələndirici və aşqar olmaqla plastik kütlələr təşkil olunurlar.
Əlaqələndirici material təzyiq nəticəsində deformasiya
qabiliyyətinə malik olan üzvü maddələrdən hazırlanır,
məsələn, mikaleksdə şüşə, asbosementdə sement.
Aşqar kimi ovuntu şəkilli, lifli (ağac unu, pambıq-parça,
asbest, slüda,kağız və s.) aşqarlar plastik kütlənin qiymətini
ucuzlaşdırır
və
onun
mexaniki
xarakteristikalarını
yaxşılaşdırır. Aşqarlar plastik kütlənin hiqroskopikliyini və
izolyasiya xüsusiyyətini aşağı saldığından bəzən onlardan isti-
fadə olunmur.
Plastik kütlələrin tərkibinə onun plastikliyini artıran və
kövrəkliyini azaldan plastifikatorlar əlavə olunur. Onların
rəngini dəyişmək üçün tərkiblərinə xüsusi rənglər də əlavə
edilir.
Plastik kütlələr xarici təzyiqin təsiri ilə müəyyən forma
ala bilən maddələrdir. Plastik kütlələr elektrotexnikada, həm
də konstruktiv materiallar kimi geniş tətbiq olunur.
Detalların preslənməsi üsulu ilə plastik kütlədən hazır-
lanması mexaniki emal üsulundan olduqca asandır və ucuz
başa gəlir.
Plastik kütlədən hazırlanmış bir sıra detallar həm yüksək
mexaniki möhkəmliyə, həm də yaxşı elektrik izolyasiya
xüsusiyyətinə malikdir. Bu detallar həm də başqa materiallar-
dan hazırlanan detallara nisbətən yüngül olur.
61
Şəkil 2.22. Plastik kütlədən hazırlanmış materialların görünüşü Termoreaktiv plastik kütlələrdən hazırlanan detalların
xassəsi plastik kütlənin tərkibindən və preslənmə rejimindən
asılıdır. Misal üçün, K-21-22 markalı geniş tətbiq olunan
press-ovuntunun kompres preslənmə zamanı presformaya olan
xüsusi təzyiq 25-30 MPa, temperatura 155-160
o
S, təzyiq
altında qalma müddəti, 1...5 dəq olur.
