64
texnologiyası ilə müəyyən edilir. Belə ki, aşağı
tempera-
turlarda (800...1000
0
S) bişirilən materiallar məsaməli struktura
malik olurlar və turşulara, həmçinin digər aqressiv mühitə
qarşı lazımi davamlılığa malik olmurlar. Daha yüksək temper-
aturlarda (1000...1400
0
S) bişirilmiş keramika materialları daha
yüksək mexaniki möhkəmliyi, qaz keçirməməsi və kimyəvi
davamlılığı ilə xarakterizə olunurlar. Xüsusiyyətlərinə və
tətbiq sahələrinə görə keramika materialları çox müxtəlif ola
bilərlər. Elektrotexnikada keramika materialını yarımkeçirici
kimi (ensiz (dar) temperatur intervalında -10
0
S hüdudunda,
müqavimətinin çox böyük müsbət temperatur əmsalı olan
pozistorlar hazırlanır, onları qalınlığı böyük olmayan disklər
şəklində hazırlayırlar və temperatura nəzarət etmək və onu
tənzimləmək üçün nəzərdə tuturlar, yanğından siqnallaşma
sistemlərində, mühərriklərin qızmadan qorumasında və s. isti-
fadə edirlər). Maqnitli keramika (metallokeramik maqnitlər
hazırlayırlar) kimi istifadə edirlər. Keramika elektroizolyasiya
materialları böyük əhəmiyyət kəsb edirlər.
Keramika elektrik
izolyasiya materialları yüksək mexaniki möhkəmliyə, əhəmiy-
yətli istiyə davamlılığa, elektriki və istidən köhnəlməyə dö-
zümlüyə malikdir.
Slüda və onun əsasında olan materiallar.
Slüda təbii
kristal mineral olub yaxşı elektrik xüsusiyyətinə və yüksək
qızmaya davamlılıdır. Onun xarakter xüsusiyyəti qatlı struktu-
ra və anizatrop xassəyə malik olmasıdır.
Anizatrop maddələr müxtəlif istiqamətlərdə xassələri
(mexaniki, elektrik, maqnit və s.) eyni olmaması ilə fərqlənən
materiallardır. Bu yunan sözü anizos-qeyri-bərabər, tropos -
istiqamət deməkdir.
Slüdanın onlarla müxtəlif şəkildəyişmələri vardır.
65
Kimyəvi tərkibcə onların hamısı sulu alüminium slikadlardan
ibarətdir.
Elektrik izolyasiya texnikasında slüdanın iki növü tətbiq
olunur: muskovit - tərkibi təxminən aşağıdakı formul ilə ifadə
olunan K
2
O; 3Al
2
O
3
; 6SiO
2
; 2H
2
O və flaqopit - K
2
O; 6Mg;
Al
2,
O
3
; 6SiO
2
; 2H
2
O.
Slüdanın faktiki tərkibi əsaslı sürətdə dəyişə bilər: oraya
başqa oksidlər də daxil ola bilər (Fe
2
O
2
, TiO
2
, Cl
2
O
3
, MnO,
CaO, Na
2
O ).
Müskavit slüdası rəngsiz və ya açıq qırmızı rəngli olur.
Flaqapit daha tünd rəngli olur. Elektrik xüsusiyyətlərinə görə
müskavit flaqopitdən üstündür. Lakin flaqapitin qızmaya da-
vamlılığı daha yüksəkdir. Bu xüsusiyyəti onun elektrik maşın-
larının kollektorunda tətbiqinə imkan verir.
Müskaviti 500-600
o
S - də və flaqapiti 900
0
S qızdırdıqda
onların tərkibindən kristallaşmış su ayrılmağa başlayır. Bu
zaman slüda laylara ayrılması nəticəsində qabarır (şişir),
şəffaflığını itirir, elektrik və mexaniki xassələri pisləşir. Slüda
1260-1330
o
S-də əriməyə başlayır.
Slüdanın energetik xüsusiyyətləri cədvəldə göstərilir
(cədvəl 2.4 ).
