O‘z SMTda reyestrlarni boshqarish

82
–­ ro‘yxatga­ olingan­ bir­ turli­ mahsulotni­ sertifikatlashtirish­
tizimlarining reyestlari, O‘z SMTda Davlat reyestrini boshqarish 
qoidalari me’yoriy hujjatlarda aniqlangan.
Sertifikatlashtirish­ bo‘yicha­ Milliy­ idora­ Davlat­ reyestri­
ma’lumotlarini,­ shuningdek,­ sertifikatlashtirish­ bo‘yicha­ idora­
lardan va tizimning boshqa ishtirokchilaridan olinadigan axbo-
rotni davriy nashr etadi.
?
NA
ZORAT SAVOLLARI
1.­ Sifat­sertifikati­nima?
2.­Muvofiqlik­nima?
3. Sinash deb nimaga aytiladi?
4. Qiyoslash deb nimaga aytiladi?
5. Akkreditlash nima?
6.­Sertifikatlashtirish­organi­deganda­nimani­tushunasiz?

83
V bob. SERTIFIKATLASHTIRISHNING 
TASHKILIY ASOSLARI
5.1. Sifat tizimini sirtdan baholash
Sifat tizimini sirtdan baholash – ekspert talabgor korxonada 
sertifikatlashtirishning­ potensial­ imkoniyatining­ mavjudligini­
yuzaga chiqarishi va keyingi ishlarini olib borish maqsadga 
muvofiqligini­ tasdiqlashi­ mumkin­ bo‘ladigan­ dastlabki­ baho­
lashdir.­ Bu­ talabgor­ sifat­ tizimini­ sertifikatlashtirish­ bo‘yicha­
idoraga quyidagilarni taqdim etadi:
– Talabnoma;
– Sifat tizimi bo‘yicha hujjat;
– Sifat bo‘yicha qo‘llanma;
– Savollar anketasi javoblari bilan.
Agar bu materiallar tahlili ijobiy natijalarga ega bo‘lsa, 
sertifikatlashtirish­ bo‘yicha­ idora,­ talabgor­ bilan­ yakuniy­
tekshiruvini o‘tkazish uchun shartnoma tuzadi: shunga asosan 
sifatni boshqarish bo‘yicha korxona faoliyati turi va holati; 
ishlab chiqarish tizimi holati; ishlab chiqarilayotgan mahsulot 
sifati bo‘yicha tekshiruv o‘tkaziladi. Sifat boshqaruvi bo‘yicha 
faoliyat, korxonada mavjud bo‘lgan talab qilingan xalqaro ISO 
9000 seriyali standartlar talablariga yoki o‘xshash Rossiya davlat 
standartiga mosligi tekshiriladi.
Tekshiruv natijasiga ko‘ra quyidagi yakunlar chiqarish 
mumkin:
– tizim qo‘yilgan talablarga to‘liqligicha javob beradi;
– tizim umumiy holda talablarga mos keladi, ammo stan-
dartdan og‘ib chetlashishlar mavjud;

84
– tizim qo‘yilgan talablarga mos kelmaydi.
Birinchi­ holda­ sertifikatlashtirish­ bo‘yicha­ idora­ korxonaga­
davlat registrida ro‘yxatga olingan, so‘ng sifat tizimiga 
sertifikat­ topshiriladi.­ Ikkinchi­ holda­ korxonaga­ aniqlangan­
chetlashishlarni yo‘qotish uchun vaqt beriladi, undan keyin uning 
talabnomasi­ asosida­ sertifikatlashtirish­ davom­ ettiriladi,­ ammo­
soddalashtirilgan sxema bo‘yicha. Ijobiy natijalarda korxona sifat 
tizimiga­ sertifikat­ oladi.­ Agar­ tekshiruv­ natijasi­ salbiy­ bo‘lsa,­
korxona­ butun­ dastur­ bo‘yicha­ qaytadan­ sertifikatlashtirishni­
o‘tkazishga imkoniyati bor.
Sertifikatlashtirilgan­ sifat­ tizimi­ ustidan­ inspeksion­ nazorat­
ikki shaklda olib boriladi: reja bo‘yicha (yiliga bir martadan) 
va rejadan tashqari. Rejadan tashqari nazoratga asoslar: 
ma’lumotlarni­ sertifikatlashtirish­ idorasiga­ korxona­ mahsuloti­
ning sifatiga e’tirozli ma’lumotlar kelib tushishi; texnologik 
jarayoni yoki mahsuloti konstruksiyasiga katta o‘zgarishlar 
kiritish; korxonaning tashkiliy strukturasining o‘zgarishi. 
Rossiya­ kor­xonalarida­ sifat­ tizimlarini­ sertifikatlashtirish­ sekin­
asta­ rivojlan­moqda,­ mahalliy­ sertifikatlarni­ tan­ olish­ muammosi­
ham ahamiyatli bo‘lib bormoqda. Shu bilan birga, Rossiya 
sertifikatlarni­ chet­ eldan­ olishi­ uchun­ tuzilgan­ GOST­ R.­ tizimi­
strukturasi sifat tizimi registridan tashqari, boshqa imkoniyatlar 
ham­qo‘llanmoqda.­Ulardan­biri­qo‘shma­sertifikatlashtirishdir.
Shu maqsadda VNIIS Londonda shtab-kvartirasiga ega 
bo‘lgan­ sertifikatlashtirish­ idorasi­ sifatidan­ dunyoning­ 30­ mam­
lakatlarida akkreditlangan va u yerda o‘z bo‘limlariga ega 
bo‘lgan­ Det­ Norske­ Veritas­ (DNV)­ firmasi­ bilan­ qo‘shma­
sertifikatlashtirish­ haqida­ shartnoma­ tuzdi.­ Sertifikatlashtirish­
bo‘yicha Rossiya idorasi VNIIS, Italiyada akkreditlangan DNV 
idorasi bilan hamkorlikda ishlamoqda. Bu shartnoma maqsadi 
Rossiya­ firmalarini­ va­ ularning­ mahsulotlarining­ chet­ elda­

85
raqobatbardoshligini­ oshirish­ uchun­ erkin­ qo‘shma­ sertifikat­
lashtirishni amalga oshirishdir.
Shartnoma­ doirasiga­ sertifikatlashtirish­ qo‘shma­ VNIIS/
DNV sxemasi bo‘yicha va shuningdek, bu tashkilotlardan biri 
tomonidan o‘z sxemasi bo‘yicha o‘tkazilishi mumkin. Shunday 
qilib, 1996-yilda Belgorodda joylashgan «Belenergomash» AJ 
korxonasida­ qo‘shma­ sertifikatlashtirish­ o‘tkazildi:­ issiqlik­ va­
atom elektrostansiyalari uchun truboprovodlar ishlab chiqarish 
sifatini­ ta’minlash­ tizimi­ sertifikatlashtirildi.­ Sertifikatlashtirish­
yakuni­ bo‘yicha­ korxona­ bir­ vaqtning­ o‘zida­ ikki­ muvofiqlik­
sertifikatini­oldi­–­GOST­R.­va­DNV­tizimida.
Bundan tashqari, ba’zi Rossiya korxonalari boshqa imko-
niyatlardan ham foydalanishadi: bevosita talabnomalar bilan 
butun dunyoda tan olingan Tyuf-Sert, Lloyd Registri kabi 
sertifikatlashtirish­bo‘yicha­firmalarga­murojaat­etadilar.
1995­yil­ «RWTUV»­ «Intersertifika»­ Rossiya–Germaniya­
qo‘shma korxonasi tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlardan foyda-
langan korxonalar uchun yaxshi natijalar olib keldi. Sifat 
tizimlarini­ sertifikatlashtirish­ bu­ korxonalar­ uchun­ firmasining­
bo‘limlari jahonning 40 dan ortiq davlatlarida faoliyat 
ko‘rsatayotganligi sababli, butun dunyoda tan olingan TUV-
CERT­ (Tyuf­Sert)­ sertifikatini­ olish­ huquqini­ beradi.­ Bunday­
korxonalar qatoriga Kaluga Turbin zavodi, Irkutsk kabel, 
Elektrostal mashina zavodi va boshqalar kiradi. Hammasi bo‘lib 
Rossiya va Ukrainaga 1995-yilda TUV-CERT tomonidan 25 dan 
ortiq­sertifikat­berildi.
Bu qo‘shma korxonaning maqsadi faoliyat ko‘rsatuvchi 
tizimni­ baholash­ va­ sertifikatlashtirishgina­ emas,­ balki­ Ros­
siya korxonalarida sifatni ta’minlash tizimlarini o‘rnatishga 
ko‘mak lashish hamdir. Buning uchun qo‘shma korxona tomo-
nidan tuzilgan 15 o‘quv-konsultativ markazlari faoliyat ko‘r-
satmoqda.

86

Download 0.94 Mb.