130
ehtimollik holati (sozligi yoki nosozligi). Shu sababli, avtomatik liniyalarning
ishonchliligi
ularni qobiliyatliligini, ishga moyilligini hamda elementlarni bo’zi
lmay uzoq ishlashi o’z ichiga oladi.
Shuning uchun ishonchlilikni ko’rsatkichlarini ikki bo’limga bo’lish
mumkin:
1) Alohida bir ko’rsatkichni o’z ichiga oladi, masalan ishga qobiliyati yoki
ishlamay qolishi;
2) Umumlashgan, kompleks ko’rsatkichlar bo’lib
ularni baholanishi, masalan
bo’zi lmay ishlashlik va bo’zi lguncha qadar ishlash
Ishonchlilik ko’rsatkichini aniqlash uchun ko’rib chiqilayotgan ob’ekt
tadqiqot qilinadi. Bunda tizimni o’zini va uni elementlarini matematik statistika
ehtimollar nazariyasi usullari yordamida laboratoriya
yoki ishlab chiqarish
sharoitida sanab ko’riladi.
Bu o’z navbatida bexosdan hosil bo’ladigan kattaliklar va ularni
harakteristikalarini statik holatdagi tarqalishi aniqlanadi.
Ishonchlilikni u yoki boshqa ko’rsatkichlarini aniqlovchi matamatik
modellar texnik tizimlar yoki ularni elementlari uchun tipovoy bo’ladi. Olib
borilgan tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki avtomatik liniyalarni to’xtamay
ishlashi
ularni yoqishdan bo’zi lguncha bo’lgan t vaqti bexosdan sodir bo’ladigan kattalik
bo’lib dastgohlarni statik ishlashiga qaramay juda katta diapazonda o’zgarib turadi.
Diagrammani taxlili shuni ko’rsatadiki,liniya 2 minut xam ishlamay 200
martadan ortiq bexosdan ishdan chiqishi ko’zatildi; 50 martadan ortiq holatda
liniya bor yo’g’i 10 minutdan 20 minutgacha ishlash holati yuz berdi. To’xtamay
ishlashni zichligi ehtimollar nazariyasiga asosan ekspotensial tarqalish bo’yicha
yoziladi:
(4.1)
bu erda
- to’xtamay ishlashni o’rtacha vaqti (ushbu holat uchun
=
9 min.
132
4.2-rasm. Agregat dastgohlardan to’zi lgan avtomatik liniya’ning ishonchliligini
statik funksiyasini ko’rsatuvchi diagramma.
Ishonchlilikni statik funksiyasini matematik ko’rinishi
(4.2)
Bu erda
– to’xtashlar sababini bildiruvChi vaqtga bog’liq parametrlar.
To’xtashlar
parametri
bo’zi lmay ishlash ko’rsatkichi hisoblanib
liniyalarni ekspluatasiya qilinishidagi to’xtashlar chastotasini harakterlaydi.
Misol: Qurilma tiklanishlarining o’rtacha vaqtini aniqlash.
Ko’zatilayotgan davr mobaynida qurilmada 8 ta bo’zi lishlar ko’zatiladi.
Qayd etilgan tiklanishlar vaqti:
t
1
=12 min; t
2
=23 min; t
3
=15 min; t
4
=9 min; t
5=
17 min; t
6
=28 min; t
7=
25 min;
t
8
=31 min;
Qurilma tiklanishlarining o’rtacha vaqtini aniqlash talab etiladi.
Yechish:
Misol: Tizimning ishlamay qolish ehtimolligini topish.
