134
asoslaridan foydalangan holda avtomat va avtomat liniyalarni analiz va sintoz
qilishni bilishlari maqsadga muvofiqdir.
1. Eng yaxshi iqtisodiy samara beradigan variantni, qiyoslanadigan variantlarni
texnik-iqtisodiy ko’rsatgichlari (samaradorlik,
ishonchlilik, qiymati, hizmat
ko’rsatuvchi ishchilar soni va boshqalar)ni muxandis
tuqtai nazardan taxlili
asosida aniqlash.
2. Talab etilganiqtisodiy samaradorlik asosida, loyixalanayotgan avtomat yoki
avtomatliniya’ni texnik harakteristikalariqanday bo’lishi kerakligini aniqlash.
3.
Iqtisodiy
kriteriyalar
asosida
loyixalanayotgan
mashinani
texik
harakteristikalarini optimallashtirish.
Agar dastgohlar ish jarayoniga qarab har xil
ishonchlilikka ega bo’lsa,
unda har bir dastgohning ish jarayonida to’xtab qolishlari q marta kamayadi. Bir
biriga boog’lanmagan avtomatik liniyalarda bu hol yuz bermaydi. Bunda E
tn
=t
ni
q
kelib chiqadi.
Qat’iy aloqadagi avtomatik liniya’ning ish unumdorligi quyidagi formula
bilan topiladi:
(4.4)
bu erda: t
ni
- liniya da joylashtirilgan bitta dastgoh uchun o’rtacha yo’qotish;t
r
-
sikldagi ishlov berish vaqti;t
x
- sikldagi salt Yurishlar vaqti.
Mashinalarni tayyorlash
jarayoni barcha ekspluatasiya,shuningdek
ekspluatasiya chog’idagi
ishonchlilik va puxtalik ko’rsatkichlargaerishishga
yuqori sifatli yig’ish, sozlash va sinash bosqichlarini shaoitlarida kafil bo’lishi
mumkin. Bu sifatli mahsulotni yig’ish jarayonida turli sabablarga ko’ra
detallarning o’zaro joylashishidagi xatoliklarning paydo bo’lishi bilan
yig’ilayotgan mahsulotning aniqlik va ish sifatini sezilarli tushirishi bilan
bog’lanadi. Bunday xatoliklar sababi quyidagilar bo’lishi mumkin:
- ishChilar tomonidan yig’ilayotgaan detallarni mo’ljallash va o’rnatishda yo’l
qo’yadigan xatolari;
135
- yig’ish jarayonida qo’llaniladigan kalibr va o’lchov qurilmalarini
o’rnatishdagi, sozlashdagi hamda mashinada detalning aniq joylashuvini nazorat
qilishdagi nuqsonlar; shuningdek o’lchov asboblarining xatoligi;
- kerakli joyga joylashtirish va o’rnatish vaqti oralig’ida
detallarning nisbatan
surilishi;
- birikuvchi detal yuzalarida nuqsonlarning paydo bo’lishi;
- birikuvchi detallarni joylashtirish va o’rnatish paytida ularning aniq va to’liq
bog’lanishiga halaqit beradigan elastik va plastik deformatsiya.
Yig’uv ishlarini bajarish mashinalarni ishlab chiqarishga sarflanadigan
umumiy mehnat hajmining katta qismini tashkil qiladigan ko’p vaqt sarfi bilan
bog’liq.
Ko’p marta ishlamay qolish ehtimoli bo’lgan tiklanadigan ob’ektlar uchun
ishlamay qolgunga qadar bajaradigan ishi tasodifiy hodisalar. Bu holda ishlamay
qolgan elementlar benuqsonlari bilan almashtiriladi. Va obe’ktning
ishlash
qobiliyati tiklanadigan oqim ko’zatiladi.
Ishlamay qolishlar oqimi ikki kattalik: ishlamay qolishlarning o’rtacha soni
mo’r (t) va ishlamay qolishlar parametri ω0 (t) bilan ifodalanadi.
Agar N ta tiklanadigan (ta’mirlanadigan) ob’ektlar sinalsa yoki ishlatilsa,
bunda ishlamay qolishlar soni va ana shu ishlamay qolishlar paydo bo’ladigan
bajarilgan ish aniqlansa m
1
(t); m
2
(t).... m
i
(t) u holda ishlamay qolishlarning
umumiy soni quyidagiga teng bo’ladi:
Ishlamay qolishlar oqimini (bo’zi lmasdan ishlashini) taxminan
belgilaydigan ishlamay qolishlarning o’rtacha soni
t quyidagi formulaga asosan
aniqlanadi:
bu erda; N - berilgan sharoitda sinalishi yoki ishlatilishi ko’zatilayotgan
ta’mirlanuvChi ob’ektlar soni; mi (t) – ana shu ob’ektlardan har birining (t) ishni
bajargunga qadar ishlamay qolishlar soni.
