• 1-bobga xulosa
    		•

    Axborot izlanish sistemasi




    Download 0,98 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet12/26
    Sana11.06.2024
    Hajmi0,98 Mb.
    #262630
    1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26
    Bog'liq
    abdurahmonova sayyora

    Axborot izlanish sistemasi
    –1950-1960-yillarda ilmiy-texnik axborotlar
    keskin sur’atda ortdi. Millionga yaqin ixtirolar va turli ko‘rinishdagi bir necha
    million ilmiy yangiliklar mavjud bo‘lib, ular muntazam ravishda ko‘pgina
    tillarda berib boriladi. Millionlab ilmiy-texnika jurnallari nashr qilinib, ularda
    maqolalar chop etilmoqda. Har qanday ilmiy-texnik axborotni keng
    kitobxonlar ommasiga o‘z vaqtida va oson yetkazishning birdan-bir yo‘li-
    matnlarni turli tillarga tarjima va annotatsiya qiladigan dasturlarni yaratishdir. 
    Shunday sharoitda kompyuter lingvistikasi axborotlarni saqlaydigan va qayta
    ishlov beradigan axborot-izlanish (ATS) sistemasi ishlab chiqiladi. 
    1-bobga xulosa 
    Bitiruv malakaviy ishining avvalida o‘zbek kompyuter lingvistikasining
    shakllanish tarixi va rivojlanish bosqichlariga to‘xtab o‘tilgan. Asosan, 
    kompyuter lingvistikasi sohasida faoliyat olib borgan mutaxassislar va
    ularning ilmiy izlanishlari tilga olindi.
    Komputer lingvistikasi fanining asosiy maqsadi lingvistik masalalarni
    yechishning kompyuter dasturlarini yaratishdir. U tilshunoslik bo‘limi sifatida
    yuzaga kelib, so‘ng fan sifatida shakllandi. Demak, aytish mumkinki, 
    kompyuter lingvistikasi matnga kompyuter yordamida ishlov berish bilan
    bog‘liq vazifalarni bajaradi. 
    Bitiruv malakaviy ishining ushbu bobida kompyuter lingvistikasining
    asosiy yo‘nalishlariga ham alohida to‘xtab o‘tilgan, ma’lumotlar berilgan. 
    Matnni avtomatik tahrir qilishning lingvistik bosqichlari haqida mulohaza
    yuritilgan bo‘lib, bu bosqichlarni amalga oshirishda tilshunosdan katta kuch
    va aqliy salohiyat talab etilishi bayon qilingan. Shuningdek, avtomatik tahrir
    bilan bog‘liq ravishda avtomatik tahlil dasturiga to‘xtab o‘tilgan. Zamonaviy
    texnologiyalarning kundalik turmushimizda muhim o‘rin egallashi va ilm-
    fanning rivojlanishi avtomatik tahrir va tahlilning ahamiyatini oshirmoqda. 

    34 
    Avtomatik tahlil faqat matnlardagi mexanik xatolarni bartaraf etibgina
    qolmay, matnning savodli yozilishini ham ta’minlaydi, matn kirituvchiga
    jumlada xato so‘z borligi haqida xabar berib, uni xatoni bartaraf etishga
    undaydi, natijada to‘liq lingvistik me’yorlar darajasidagi matnni yuzaga
    keltirishda vaqt tejaladi.
    Vazifalar ko‘lami bo‘yicha kompyuter lingvistikasida asosiy yo‘nalishlar
    belgilab olingan bo‘lib, hozirgi kunda ushbu yo‘nalishda mutaxassislar
    samarali izlanishlar olib borishmoqda.

    Download 0,98 Mb.
    1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26




    Download 0,98 Mb.
    Pdf ko'rish