Shukurov akmal uktamovich iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari




Download 4,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/70
Sana22.11.2023
Hajmi4,32 Mb.
#103627
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   70
Bog'liq
A.Shukurov O\'quv qo\'llanma 2-qism 2021

33 
 
Xulosa: 
Biz 9-labaratoriya ishini bajarish davomida Mobile bankingdan 
online kredit olish va olingan kreditni qaytarishga doir iqtisodiy masalani 
MS Excel dasturida bajarish haqida ma’lumotga ega bо‘ldik. 
 
Nazarat savollari: 
1. Mobile bankingdan online kredit olish? 
2. Qaysi banklardan online-kredit olish mumkin? 
3. Olingan kreditni qaytarishga doir iqtisodiy masalani MS Excel 
dasturiga hisoblash? 
4. Mobil ilovasi orqali “Onlayn mikroqarz” ajratish va sо‘ndirish? 


34 
1.7. Bank-mijoz server “Mysap banking”, “Kapital 24” xizmatlar 
texnologiyasi 
"Mijoz-server" texnologiyasi 
Biz yuqorida kompyuter texnologiyasining kо‘p jabhalarini 
о‘rgandik. Gо‘yo bizga boshqa imkoniyatlar kerak emasdek. Haqiqatdan 
ham dastlab chо‘tda yoki arifmometrda hisoblaganimizda, mashinkada 
materiallarni chop etganimizda, ulardan kо‘nglimiz tо‘q edi. Keyin DOS 
Norton Commander bilan kompyuterlar hayotimizga kirib keldi. Ammo 
biz shu darajada tо‘xtab qolmadik- biz Windowsni yaratdik. Alohida 
(individual) kompyuterning о‘zi endi bizga kamlik qilib qoldi. Biz 
tarmoqli informatsion tizim yaratish yо‘lidamiz. Bu kabi tizimni uchta 
asosiy elementlar: 
- texnik vositalar; 
- tarmoq operasion sistemasi; 
- amaliy dasturlar majmui tashkil yetadi. 
Texnik vositalar majmuini serverlar, mijozning ishchi stansiyalari, 
kommutasion aloqa vositalari tashkil etadi. Tarmoq operasion sistemasi 
tarmoqdagi axborotlar majmuidan barcha ishchi stansiyalari - mijoz 
kompyuterlari tomonidan foydalanish imkoniyatini yaratadi. Amaliy 
dasturlar, avvalgi mavzularimizda tanishgani-mizdek, foydalanuvchining 
masalasiniyechish uchun xizmat qiladi. 
Mavjud axborot sistemalari turg‘un ishlamayapti. Gap shundaki, 
foydalanuvchi kompyuteridagi dastur avtonom bо‘lib, unga ma'lumotlar 
serverdan tо‘liq informatsion fayl sifatida о‘qib olinadi. Ammo 
foydalanuv-chi dasturi uchun shu ma'lumotlarning bir qismigina kerak 
xolos. Undan tashqari, turli dasturlar serverdan ma'lumotlarni faqat о‘zi 
о‘zgartira olishi kо‘rinishida о‘rnatilgan bо‘lib, mazkur dasturlar 
о‘zlaridagi kо‘rsatma, buyruqlar asosida ma'lumotlarni о‘zlariga kerakli 
kо‘rinishga 
о‘zgartiradi-lar. 
Demak, 
bir 
axborot 
bir 
necha 
foydalanuvchilar tomonidan о‘zgartirilishi mumkin. Bu esa axborotlarning 
ob'ektiv bо‘lishini ta'minlamaydi. Umuman olganda, bu juda dolzarb 
masala. Lokal tarmoqni eng zamonaviy texnika va texnologiya asosida 
yaratish, unda eng tajribali dasturchilarni ishlatish mumkin. Lekin 


35 
yuqoridagidek holat bо‘lsa, informatsion tizimning ishonchliligi susayib, 
butun sistemaning ishdan chiqishi hali vujudga kelishi mumkin. Mazkur 
holdan chiqishning uslubi yaqinda yaratilgan bо‘lib, u "mijoz - server" deb 
nomlanadi. Uning asosiy g‘oyasi shundan iboratki, serverning va mijoz 
kompyuteridagi 
dasturning 
ma'suliyati 
ajratildi 

endi 
mijoz 
kompyuteridagi amaliy dastur serverdagi dasturdan farqli о‘laroq axborot 
va ma'lumotlar tizimini о‘zgartira olmaydi. U server tomonidan berilgan 
natijaviy axborotni kerakli kо‘rinishga о‘tkazish uchungina xizmat qiladi. 
"Mijoz - server" texnologiyasi ma'lum talablarga javob beruvchi das-turlar 
majmuini yaratishni taqazo etadi. Bu talablar quyidagilardan iborat: 
- ishonchlilik, ma'lumotlarning tо‘liqligi va xavfsizligi; 
- dasturlar va ma'lumotlar omborini о‘zgartirmasdan texnik vositalari 
almashtirish imkoniyati; 
- о‘rnatish va foydalanishning soddaligi; 
- turli amaliy dasturlarni qо‘llashning soddaligi; 
- ma'lumotlar omboriga murojaat qilish va undagi axborotlardan 
foydalanishda qulaylik; 
- informatsion sistemaning "ochiq"ligi, ya'ni avvalgi xarajatlarni 
saqlagan holda ularn-ing vazifalarini kengaytirish imkoniyati. 
"Mijoj - server" texnologiyasi bugungi kunda informatsion Sistema-
larni yaratishdagi asosiy yо‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Albatta bunda 
boshlovchilar uchun soddalashtirilgan amaliy dasturlar ishlab chiqish 
masalasi ham muhimdir. 
Amerikaning Centura Software kompaniyasi tomonidan ishlab 
chiqilgan SQL Windows Solo dasturi relyasion ma'lumotlar ombori bilan 
ishlaydi va foydalanuvchi uchun sodda. Tarmoqda ishlashga mо‘ljallangan 
mazkur dasturda "sichqoncha" manipulyatoridan foydalanib, turli dasturlar 
yaratish mumkin. 

Download 4,32 Mb.
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   70




Download 4,32 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Shukurov akmal uktamovich iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari

Download 4,32 Mb.
Pdf ko'rish