Shvetsariya taraqqiyot va hamkorlik agentligi

327 
uchlik
 
tirsak
 
tuvchi
 
 
bog‘lovchi tugun 
12.6-rasm. Bosh va tarqatuvchi quvurlarni o‘zaro ulovchilari va 
ulash tuguni.
 
Sug‘orish tizimining suv yetkazib beruvchi va tarqatuvchi 
quvurlari yer ostiga joylashtirilishi ham, yer ustiga o‘rnatilishi 
ham mumkin.
Bosh va tarqatuvchi quvurlarni o‘zaro ulovchi qismlar uch-
lik, tirsak, o‘tuvchi va adapterlardan iborat bo‘ladi (12.6-rasm).
Tarqatuvchi quvurlarning bosh qismiga kran o‘rnatiladi, 
oxirgi tugaydigan qismi esa yopgich (tiqin) bilan mahkam yopib 
qo‘yiladi (12.7-rasm).
a) soqqali kran
b) yopgich (tiqin)
12.7-rasm. Tarqatuvchi quvurga o‘rnatiladigan kran va quvur 
oxirini yopuvchi moslamalar.

328 
Suv uzatuvchi shlanglar suvni tarqatuvchi quvurdan olib 
yomg‘irlatgichga yetkazib berishga mo‘ljallangan. Ular yuqori 
bosimga chidaydigan polietilendan tayyorlanadi va, odatda, 
diametri 16-20 mm, devorining qalinligi 2,0 mm ga teng bo‘ladi. 
Suv uzatuvchi shlang tarqatuvchi quvurga nipelli shtuser 
yordamida ulanadi. 
Yomg‘irlatgichlar quvurda oqib kelayotgan suvni yomg‘ir 
tomchilari sifatida sepish uchun xizmat qiladi.
Statsionar yomg‘irlatib sug‘orish tizimlari yomg‘irlatgichlar-
ning ishlashiga ko‘ra:
–
suvni doimiy sepuvchi (statik);
–
suvni uzib-uzib sepuvchi (impulsli);
–
suvni aylanib sepuvchi (rotorli) kabi turlarga bo‘linadi.
Har bir yomg‘irlatgich o‘z atrofidagi radiusi 10-15 metrga 
teng bo‘lgan maydonni namlash imkoniyatiga ega. Maydon to‘liq 
namlanishini ta’minlash uchun bir yomg‘irlatgichning namlash 
radiusi, odatda, uning maksimal ko‘rsatkichidan 1,5 martaga kam 
qilib tanlanadi (12.8-rasm).
12.8-rasm. Yomg‘irlatgichlarni 
tarqatuvchi quvur bo‘ylab 
o‘rnatish sxemasi.

329 
a) impulsli 
yomg‘irlatgich 
moslamasi 
(umumiy 
ko‘rinishi va 
alohida 
qismlari)
b) tarqatuvchi quvurga 
o‘rnatilgan nipelli shtuser
12.9-rasm. 
Yomg
‘irlatib sug‘orish moslamasi va uning dalada 
o‘rnatilishi.

330 
Amaliyotda keng qo‘llaniladigan impulsli yomg‘irlatgich-
larda ikkitadan suv chiqaruvchi teshik bo‘lib, odatda, ularning 
diametri 4-6 mm va 2-2,5 mm ga teng. Kichik suv sepgich yaqin 
masofaga, katta diametrdagi suv sepgich esa 10-15 metrgacha 
radiusda suv sepadi.
Yomg‘irlatgichlar tarqatuvchi quvurning yoniga o‘rnatiladi 
va balandligi 1,5 metr bo‘lgan metall ustunga, ushlab turuvchi 
mufta yordamida mahkamlanadi.
Metall ustun diametri 12-14 mm bo‘lgan po‘lat armaturadan 
tayyorlanadi. Uning umumiy balandligi, odatda, 2 metr bo‘ladi, 
shundan 1,5 metrli qismi yer ustida turadi, 0,5 metrli qismi esa 
yer ostiga joylashtiriladi. Metall ustunning yuqori qismida 
yomg‘irlatgichning muftasini ushlab turadigan burama (rezba) 
bolt o‘rnatiladi.
Yomg‘irlatgichni ushlab turuvchi mufta metall quvurdan 
(ichki rezbali) yasaladi va uning bir (ustki) tomoniga yom-
g‘irlatgich, ikkinchi (pastki) tomoniga polietilendan yasalgan 
adapter 
o‘rnatiladi. 
Adapter 
suv 
uzatuvchi 
shlangni 
yomg‘irlatgichga ulash uchun xizmat qiladi. Ushlab turuvchi 
muftaning uzunligi odatda 5-6 sm kattalikda bo‘ladi (12.9-rasm).

Download 13,74 Mb.