327
uchlik
tirsak
tuvchi
bog‘lovchi tugun
12.6-rasm. Bosh va tarqatuvchi quvurlarni o‘zaro ulovchilari va
ulash tuguni.
Sug‘orish tizimining suv yetkazib
beruvchi va tarqatuvchi
quvurlari yer ostiga joylashtirilishi ham, yer ustiga o‘rnatilishi
ham mumkin.
Bosh va tarqatuvchi quvurlarni o‘zaro ulovchi qismlar uch-
lik, tirsak, o‘tuvchi va adapterlardan iborat bo‘ladi (12.6-rasm).
Tarqatuvchi quvurlarning bosh qismiga kran o‘rnatiladi,
oxirgi tugaydigan qismi esa yopgich (tiqin) bilan mahkam yopib
qo‘yiladi (12.7-rasm).
a) soqqali kran
b) yopgich (tiqin)
12.7-rasm. Tarqatuvchi quvurga o‘rnatiladigan kran va quvur
oxirini yopuvchi moslamalar.
328
Suv uzatuvchi shlanglar suvni
tarqatuvchi quvurdan olib
yomg‘irlatgichga yetkazib berishga mo‘ljallangan. Ular yuqori
bosimga chidaydigan polietilendan tayyorlanadi va, odatda,
diametri 16-20 mm, devorining qalinligi 2,0 mm ga teng bo‘ladi.
Suv uzatuvchi shlang tarqatuvchi quvurga nipelli shtuser
yordamida ulanadi.
Yomg‘irlatgichlar quvurda oqib kelayotgan suvni yomg‘ir
tomchilari sifatida sepish uchun xizmat qiladi.
Statsionar yomg‘irlatib sug‘orish tizimlari yomg‘irlatgichlar-
ning ishlashiga ko‘ra:
–
suvni doimiy sepuvchi (statik);
–
suvni uzib-uzib sepuvchi (impulsli);
–
suvni aylanib sepuvchi (rotorli) kabi turlarga bo‘linadi.
Har bir yomg‘irlatgich o‘z atrofidagi radiusi 10-15 metrga
teng bo‘lgan maydonni namlash imkoniyatiga ega. Maydon to‘liq
namlanishini ta’minlash uchun bir yomg‘irlatgichning
namlash
radiusi, odatda, uning maksimal ko‘rsatkichidan 1,5 martaga kam
qilib tanlanadi (12.8-rasm).
12.8-rasm. Yomg‘irlatgichlarni
tarqatuvchi quvur bo‘ylab
o‘rnatish sxemasi.
330
Amaliyotda keng qo‘llaniladigan impulsli yomg‘irlatgich-
larda ikkitadan suv chiqaruvchi teshik bo‘lib, odatda, ularning
diametri 4-6 mm va 2-2,5 mm ga teng. Kichik suv sepgich yaqin
masofaga, katta diametrdagi suv sepgich esa 10-15
metrgacha
radiusda suv sepadi.
Yomg‘irlatgichlar tarqatuvchi quvurning yoniga o‘rnatiladi
va balandligi 1,5 metr bo‘lgan metall ustunga, ushlab turuvchi
mufta yordamida mahkamlanadi.
Metall ustun diametri 12-14 mm bo‘lgan po‘lat armaturadan
tayyorlanadi. Uning umumiy balandligi, odatda, 2 metr bo‘ladi,
shundan 1,5 metrli qismi yer ustida turadi, 0,5
metrli qismi esa
yer ostiga joylashtiriladi. Metall ustunning yuqori qismida
yomg‘irlatgichning muftasini ushlab turadigan burama (rezba)
bolt o‘rnatiladi.
Yomg‘irlatgichni ushlab turuvchi mufta metall quvurdan
(ichki rezbali) yasaladi va uning bir (ustki) tomoniga yom-
g‘irlatgich, ikkinchi (pastki) tomoniga polietilendan yasalgan
adapter
o‘rnatiladi.
Adapter
suv
uzatuvchi
shlangni
yomg‘irlatgichga ulash uchun xizmat qiladi.
Ushlab turuvchi
muftaning uzunligi odatda 5-6 sm kattalikda bo‘ladi (12.9-rasm).
