343
Tolalarni uzunligi bo‘yicha ajratish uchun I-bo‘lakdagi to‘rlarda 8minutdan
elanadi, keyin esa ikkinchi bo‘lakda 5 minutelanadi. Eng pastki qismida yig‘ilgan
massani olingan namuna miqdoriga nisbati foizda taqqoslanadi.
Bu asosan chang
miqdorini beradi. Cangni miqdori birinchi bo‘lakdagi 3- to‘r va ikkinchi bo‘lakdagi
1,2,3 - turlarda yig‘ilgan massani namunani massasiga nisbatan foizda taqqoslash
orqali topiladi.
Korxonalarga kelib tushadigan qopli asbestdagi
harflar tola teksturasini,
birinchi raqam - navni, oxirgi sonlar - qoldiq foizini bildiradi.
Tayyor mahsulot
sifatidagi asbest tarkibiga har xil o‘lcham va ko‘rinishidagi zarrachalar va agregatlar
kiradi.
Tolalarga ko‘rsatiladigan ta’sir, ularga boriladigan ishlov miqdoriga qarab,
tola ninalaridan, tuzilishi va o‘lchamlari bilan farqqiluvchi zarrachalar hosil bo‘ladi.
Qisqa vaqt ichida ishlov berilsa asbest ninalarining aylanma o‘lchami 80-100 mkm
bo‘lgan to‘g‘riburchaksimon taramlarga aylanadi. Ko‘proq vaqt ishlov berilganda esa
o‘zaro bo‘sh bog‘langan to‘lalarni ajrashga,
ularni maydalanishi tufayli
elpig‘ichsimon ko‘rinishdagi taramlarni hosil qiladi. Zarrachalar ko‘ndalang kesimi
yuzasini kamayishi, ularning egiluvchan kuchlarga nisbatan qarshiligini kamayishiga
olib keladi.
Tolaning elastikligi titkilab ajratilgan asbestning ninasimon bo‘linishidan
hosil bo‘lgan yarimta bo‘lagini mustahkamligi
kamayishini aniqlash orqali
aniqlanadi. O‘rtacha namunaning turli joylaridan, buning uchun 1,2,3-sort asbest
olinadi, 10 tadan ninasimon tola olinadi, ularning ko‘ndalang o‘lchami 1,5 mm
bo‘lishi kerak.Har bir ninani 10 marta 90°ga ikki tomonga bukiladi va keyin esa
barmoqlar orasida cho‘ziladi - bunda ular uzilmasligi kerak.
Yumshoq xildagi asbest tarkibida bo‘lingan tolalar bo‘lmaydi,
chunki uning
tarkibiy qismi asbestni boyitish jarayonida vujudga keladi va bunda bo‘linuvchi
tolalar maydalanib eng kichik asbest tarkibiga o‘tadi.
