• Kichik guruhlarda ijodiy izlanishni tashkil etish metodi
    		•

    Kichik guruhlarda hamkorlikda o’qitish




    Download 5,19 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet74/122
    Sana15.06.2024
    Hajmi5,19 Mb.
    #264034
    1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   122
    Bog'liq
    Pedagogik texnologiya O\'quv qo\'llanma Mirhayitova Soxibaxon (2)

    Kichik guruhlarda hamkorlikda o’qitish
    Bu yondoshuvda kichik guruhlar 4 ta o’quvchidan tashkil topadi. O’qituvchi
    avval mavzuni tushuntiradi, so’ngra o’quvchilarning mustaqil ishlari tashkil etiladi.
    O’quvchilarga berilgan o’quv topshiriqlari 4 qismga ajratilib, har bir o’quvchi
    topshiriqning ma’lum qismini bajaradi. Topshiriq yakunida har bir o’quvchi o’zi
    bajargan qism yuzasidan fikr yuritib, o’rtoqlarini o’qitadi, so’ngra guruh a’zolari
    tomonidan topshiriq yuzasidan umumiy xulosa chiqariladi. O’qituvchi har bir kichik
    guruh axborotini tinglaydi va test savollari yordamida bilimlarni nazorat qilib
    baholaydi.
    O’quvchilarning kichik guruhlardagi o’quv faoliyati o’yin (turnir,
    musobaqa) shaklida, individual tarzda ham tashkil etilishi mumkin.
    Kichik guruhlarda ijodiy izlanishni tashkil etish metodi
    Kichik guruhlarda ijodiy izlanishni tashkil etish metodi 1976 yili Tel-Aviv
    universiteti professori SH.Sharan tomonidan ishlab chiqilgan
    .
    Bu metodda ko’proq
    o’quvchilarning mustaqil va ijodiy ishiga e’tibor qaratiladi.
    O’quvchilar alohida-alohida yoki 6 kishilik kichik guruhlarda ijodiy izlanish
    olib boradilar. Ijodiy izlanish kichik guruhlarda tashkil etilganda darsda o’rganish
    lozim bo’lgan o’quv materiali kichik qismlarga ajratiladi. Keyin bu qismlar yuzasidan
    topshiriqlar har bir o’quvchiga taqsimlanadi. Shunday qilib, har bir o’quvchi umumiy
    topshiriqning bajarilishiga o’z xissasini qo’shadi. Kichik guruhlarda topshiriq
    yuzasidan munozara o’tkaziladi. Guruh a’zolari birgalikda ma’ruza tayyorlaydi va
    sinf o’quvchilari o’rtasida o’z ijodiy izlanishlari natijasini e’lon qiladi. Kichik
    guruhlar o’rtasida o’tkazilgan o’quv bahsi, munozara o’quvchilar jamoasining
    hamkorlikda bajargan mustaqil faoliyatining natijasi, yakuni sanaladi. Hamkorlikda
    ishlash natijasida qo’lga kiritilgan muvaffaqiyatlar sinf jamoasining har bir
    o’quvchining muntazam va faol aqliy mehnat qilishiga, kichik guruhlarni, umuman
    sinf jamoasini jipslashtirishga, avval o’zlashtirilgan bilim, ko’nikma va malakalarni
    yangi kutilmagan vaziyatlarda qo’llanib, yangi bilimlarning o’zlashtirishiga bog’liq
    bo’ladi.

    125
    Guruhli o`quvni tashkil etishda o`quvchilar faoliyati guruh-guruhlarga bo`linib
    olib boriladi. Interfaol ta`limda o`quv-biluv faoliyatni guruhlarda tashkil etishning
    o`ziga xosliklari mavjud. Bu shaklda sinfdagi o`quvchilar guruhlarga bo`linib, har bir
    guruhga aniq, alohida vazifalar beriladi. Har bir guruh alohida (ya’ni bir xil yoki
    tabaqalashgan) topshiriqlar ustida ishlaydi. Topshiriq o`zaro muloqotga asoslanadi
    yoki 
    biror 
    yetakchi 
    rahbarligida 
    tashkil 
    etiladi.
    Guruhlarda topshiriq shunday amalga oshiriladiki, mashg`ulot yakunida har bir
    ishtirokchi yoki guruh a’zosining qanchalik hissa qo`shganligi hisobga olinadi.
    Guruhlar tarkibi doimiy bo`lmasligi mumkin, ular shunday tartibda shakllantiriladiki,
    topshiriqni bajarishda har bir guruh a’zosiga o`zining maksimal hissasini qo`shish
    imkoniyati, muhiti yaratiladi. Guruhlar turli kattalikda shakllantirilishi mumkin.
    Odatda guruhlarda 4-6 nafar a’zo ishtirok etadi. Uning tarkibiga beriladigan
    topshiqlarning mazmuni va xarakteriga qarab o`zgartirishlar kiritilishi mumkin.
    Guruhni shunday shakllantirish kerakki, har bir guruh tarkibida mustaqil ishlash
    ko`nikmalariga ega bo`lgan o`quvchilarning bo`lishi kutilgan natijalar beradi. Guruhli
    o`quv-biluv ishlarini tashkil etishda ayrim o`quvchilarning individual yordamga
    muhtojliklari seziladi. Shunday vaziyatlarda o`qituvchi tayyorgarlik darajasi yuqori
    bo`lmagan o`quvchilarga yordam berib borishi maqsadga muvoffiq. Guruhli o`quv-
    biluv faoliyati labaratoriya ishlari, amaliy mashg`ulotlar, tabiiy fanlardan tashkil
    etilgan amaliyot, nutq o`stirish mashg`ulotlari (dialog) matnlarni o`zlashtirish, tarixiy
    materiallarni o`rganish va mehnat darslarida juda qo`l keladi. Bu holatlarda
    guruhlarda o`zaro muloqot o`rnatish, mustaqil ishlash yaxshi natija beradi. Guruhli
    o`quv-biluv faoliyati yana o`quv-mavzuviy konferensiyalar, munozara, mushoira,
    debat, savol-javob, ma’lum mavzudagi kichik ma’ruzalar, qo`shimcha mashg`ulotlar,
    o`quv dasturlaridan tashqari mavzularni o`rganishda ham juda qo`l keladi.
    Bunday o`quv-biluv faoliyatida guruh a’zolari juda faollik ko`rsatadilar, o`z fikr,
    pozisiyalarini himoya qilish ko`nikmalari shakllanadi. Guruhdagi hamkorlikda,
    kuchli o`quvchilar kuchsiz o`quvchiga yordam berish bilan ularni qo`llab
    quvvvatlaydi, guruhda ham ijodkorlik vujudga keladi. Guruhli o`quv-biluv faoliyatini
    tashkil etishda guruh a’zolari orasida vazifalar aniq taqsimlansa, o`zaro hamkorlik
    to`g`ri yo`lga qo`yilsa, samarali natijalar beradi. O`quvchilarning o`quv-biluv
    faoliyatini guruhli tashkil etishda quyidagi elementlar hisobga olinmog`i zarur:
    - O`quvchilarni guruhlarda ishlashga tayyorlash, o`quv topshiriqlarini aniq qo`yish,
    guruhda 
    ishlash 
    bo`yicha tushuncha 
    berish, 
    reglament 
    o`rnatish.
    - O`quv topshiriqlarini bajarish bo`yicha reja tuzish, uni muhokama etish. Uni hal
    etish yo`llarini aniqlash va ishni olib borish bo`yicha o`zaro vazifalarni taqsimlash.
    - O`quv 
    topshiriqlarini 
    bajarish 
    bo`yicha 
    ishni
    tashkil 
    eta 
    olish.
    Guruhdagi ishni tashkil etishda ish jarayoni va a’zolar ish jarayonini kuzatish va
    zarur hollarda yordamga kelish. Guruhda topshiriqlarni bajarish jarayonida o`zaro

    126
    tekshiruv va nazorat olib borishni yo`lga qo`yish. Guruhlarda topshiriqlarni bajarish
    natijalari bo`yicha axborot berish, sinfda munozaralar o`tkazish, ish jarayonining
    borishiga qo`shimcha va tuzatishlar kiritib borish. O`qituvchi tomonidan ishning
    natijalari 
    bo`yicha 
    xulosalar 
    chiqarish 
    va 
    yakun 
    yasash.
    Har bir guruhning ish natijalariga, sinf ishiga tahliliy baholar berish.
    Guruh ishining muvaffaqiyatli chiqishi o`qituvchining o`quv faoliyatini tashkil eta
    olish harakati, mahoratiga bog`liq. Ya’ni o`qituvchi guruhda ishtirok etayotgan har
    bir o`quvchining shaxsiy faoliyatini tashkil eta olishi, har bir o`quvchi o`qituvchi
    ko`magini olishi ishning borishi bilan pirovard natijani muvaffaqiyatli ko`rsata
    olishiga bog`liq. Guruhlar ishini o`quv biluv jarayonida tashkil etishda bir kator
    kamchiliklar sodir bo`lishi mumkin. Qiyinchiliklardan biri guruhlarni to`g`ri,
    maqsadli 
    shakllantira 
    olish 
    va 
    unda 
    ishni 
    tashkil 
    eta 
    olishdir.
    Guruhlarda ishlash jarayonida o`quvchilar ayrim qiyin topshiriqlar yechimini
    mustaqil yechishga qiynaladilar. Shu sababli guruhlarda ishni tashkil qilishda
    umumiy ishni tashkil etish bilan bir vaqtda individual ishlarni ham tashkil etishga
    to`g`ri keladi. Bunday hollarda ko`pincha yaxshi natijalarga erishish mumkin.
    Umuman o`quv predmetlari bo`yicha beriladigan topshiriqlarning qiyinchilik
    darajasiga qarab guruhda ijodiy muhit yaratiladi. Guruhlarda ishlash davrida
    o`qituvchi, o`quvchi-o`quvchi orasida o`zaro hamkorlik, o`zaro yordam muhiti
    o`rnatilsa, guruhlar ishi kutilgan natijalarni beradi.

    Download 5,19 Mb.
    1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   122




    Download 5,19 Mb.
    Pdf ko'rish