X iva xonligiga qarashli A m udaiyoning
o ‘ng sohili, unga q o ‘shni yerlarning barcha-
si, bu joylarda yashaydigan o'tro q va chor-
vador aholisi bilan xo n tasarrufidan chiqdi.
A m udaiyo
b o ‘ylab
erkin
harakatlanishi
uchun R ossiya kem alariga keng huquq beril-
di. R ossiyalik savdogarlar ham da ularning
m ollari uchun xon v a m ahalliy hokim lar
jav o b g ar boMadigan boMdi. U lar xonlikda
erkin yurish, boj toMovlarisiz savdo qilish
huquqini qoMga kiritdilar.
G andim iyon shartnom asida: «A m udaiyoning chap qirg‘og ‘idagi ruslar
uchun zarur v a qulay boMgan yerga ular o ‘zlarining
pristanlarini
qurish
huquqiga ega. X onlik ushbu pristanlarning saqlanishi va xavfsizligi uchun
javobgar. U lar uchun jo y n in g tanlanishi, 0 ‘rta Osiyodagi rus oliy hokim iya-
tining tasdiqlashiga bogMiq», — deb k o ‘rsatib q o ‘yildi.
Shartnom aga binoan X iva xonligi 2 m illion 200 m ing rubl m iqdoridagi
tovonni 20 yil davom ida to 41 ashi belgilandi. X onlik xazinasida yetarli dara-
ja d a pul boMmaganligi uchun bu tovon aholidan yigMb olinadigan boMdi.
G andim iyon shartnom asi X iva xonligining R ossiya im periyasiga tobe-
ligini, xonning davlat boshligM darajasida boshqa davlatga b o ‘ysunganligini
k o ‘rsatuvchi hujjat boMdi. Shartnom a shu bilan birga xonlik aholisini ju d a
ogMr ahvolga solib q o ‘ydi. Tovon bilan birga yangi soliq v a m ajburiyatlarni
to Mash xalqning zim m asiga tushdi. Q olaversa, xonlik hududining uch ba-
ravar qisqarishi xonlikning davlat sifatida nom igagina m avjudligini, aslida
m ustaqilligini yo 'q o tg an protektoratga aylanganligini k o ‘rsatardi.
A tam alar izohi
Kontributsiya
— magMub davlatning g ‘olib davlat foydasiga pul toMovi.
Pristan (ruscha — kelib to ‘xtamoq) —
daryolar sohilida qayiqlar, kem alar
to ‘xtaydigan, m axsus jihozlangan jo y — bandargoh.
