T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

T / r
Masalliq nomi
O 'I c h o v
birligi
M e 'v o r
Bahosi
Sum ma
1
.
Qora mol gu'sliti
Kg
11.3
6000
67800
2.
Guruch
Ka
10
1825
18250
3
Pivoz
Ka
3
425
1275
4
Sabzi
Ka
10
400
4000
5.
O ’simlik vo.s'l
Kg
3
1500
4500
6.
Tnz. ziravorlar
l^g
0,5
200
100
J a m i 10(1 bi rli k k a
95925
1 birtikning o'rtacha sotish 
bahosi
959,25
« 0 ‘zbekiston Respublikasida umumiy ovqatlanish mahsulotlarini 
(xizmatlami) ishlab chiqarish va sotish qoidalari»ga muvofíq tayyor ovqatlarga 
kalkulyatsiya varaqlarini tuzish majburiy hisoblanmaydi. Kalkulyasion 
varaqlami o‘zlari ishlab chiqargan mahsulotlami sotish baholarini chamalash 
uchun tiizadilar. Kalkulyasion varaqlar odatda, taomlamingturlari bo‘yicha 
ulaming 100 birligigatuziladi. Kalkulyatsiya vai'aqlarinituzishga lOOporsiya 
taomning menyusi, uning chiqish foizi, sarflanadigan masalliqlaming savdo 
va umumiy ovqatlanish ustamalari bilan birgalikda topilgan sotish baholari 
asos boiadi. Kalkulyatsiya varaqlari asosida topilgan sotish baholari umumiy 
ovqatlanish korxonasi tomonidan tuziladigan menyuda ko‘rsatiladi.
26.2. Umumiy ovqatlanish korxonalarida tovar operatsiyalarini
hujjatlashtirish va ular bo‘yicha hisobotni tuzish
Umumiy ovqatlanish korxonalarida tovar operatsiyalarini hujjatlashtirish 
va moddiy javobgar shaxslaming hisobotlarini tuzish ushbu korxordaming 
ichki tuzilmalariga, ular bo‘yicha belgilangan moddiy javobgarlikka va 
boshqa omillarga bog‘liq. Maxsus omborlar, muzlatkich xonalari, 
oshxonalari, savdo zallari va bufetlari bo‘lgan yirik umumiy ovqatlanish 
korxonalarida tovar operatsiyalarini hujjatlashtirish va moddiy javobgar 
shaxslaming hisobotlarini tuzish ushbu bolinmalar bo‘yicha alohida-alohida 
amalga oshiriladi. Kichik umumiy ovqatlanish korxonalarida tovar 
operatsiyalari korxona bo‘yicha umumiy holda amalga oshiriladi, jumladan 
barcha ichki almashuv operatsiyalari bitta moddiy javobgar shaxs 
tomonidan turli hujjatlarsiz olib boriladi, masalan tovarlami ombordan 
oshxonaga yoki bufetga berilishi va shu kabi boshqa operatsiyalar.
Ta’minotchi lardan to variar schot-fakturalar, kuzatuv va sifat hujjatlari 
asosida son va sifat jihatidan kirim qilinadi. Hisobdor shaxslarga

mahsulotlarni bozordan sotib olish uchun oldindan bo‘nak kassadan 
beriladi. Olingan bo‘nak va sotib olingan mahsulotlar bo‘yicha hisobdor 
shaxslar bo'nak hisoboti tuzadilar. Bo‘nak hisobotiga bozordan xarid 
qilingan mahsulotlarni xarid dalolatnomasi, bozor ma’muriyatining narxlar 
to‘g‘risidagi ma’lumotnomalari ilova qilinadi. Hisobdor shaxslar xarid qilgan 
qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini omborgayoki oshxonagatopshiradilar.
Ombor xo‘jaligi mavjud korxonalarda kirim qilingan tovar moddiy 
boyliklaming ombor hisobi sotib olish baholarida savdo ustamalari bilan 
birgalikda olingan baholarda ombor hisobi varaqachalaridayoki kitobida 
yuritiladi. Ombordan tovarlar oshxonaga va bufetga “Olish varaqasi” yoki 
ichki yukxati bilan beriladi. Ombor xo‘jaligi bo‘lmagan va korxona bo‘yicha 
yagona moddiyjavobgar shaxs belgilangan hollarda bunday hujjatlami 
tuzish zarurati boimaydi. Ombordan tovarlar oshxonaga bosh oshpazning 
talabnomasiga ko‘ra kerakli miqdorda beriladi. Ombor mudiri o ‘z 
mas’uliyatida bo‘lgan tovar-moddiy boyliklarlar uchun to‘liq javobgar 
hisoblanadi.
Korxona rahbariyati ombor mudiri javobgarligida bo‘lgan boyliklar 
butligini nazorat qilish maqsadida belgilangan muddatlarda ulaming 
inventarizatsiyasini o‘tkazib turishi lozim. Ombordagi tovar - moddiy 
boyliklaming inventarizatsiyasini o‘tkazish tartibi va rasmiylashtirilishi ulgurj i 
savdo korxonalaridagi tartibgato‘liq o‘xshaydi. Inventarizatsiyanatijasida 
kamomadlar aniqlanganda tovarlaming buzilishi, tabiiy kamayishi hisob- 
kitoblari tuziladi. Ombor mudirlari korxonada belgilangan muddatlarda 
ikki nusxada tovar hisobotini tuzadilar. Bu hisobot ham xuddi ulgurji 
savdodagiga to‘liq o‘xshaydi. Tovar hisobotiga barcha kirim va chiqim 
hujjatlar ilova qilinadi va buxgalteriyaga topshiriladi. Tovar hisoboti va 
unga ilova qilingan hujjatlar ombor bo‘yicha tovar operatsiyalari hisobini 
yuritishga asos bo‘ladi.
Oshxonalarga tovar - moddiy boyliklar omborlardan, shuningdek 
bevositahisobdor shaxslardan kirim qilinadi. Oshxonagaovqat tayyorlash 
uchun kerak bo‘lgan masalliqlar, mahsulotlar bosh oshpaz talabnomasiga 
qarab berilishi lozim. Ombordan bosh oshpazning talabnomasi asosida 
berilgan yoki bevosita hisobdor shaxslardan kirim qilingan tovar-moddiy 
boyliklariga yuk xati to‘ ldiriladi. Oshxonada qozonlarda tayyorlanayotgan 
ovqatlar hisobga olinmaydi, ya’ni ishlab chiqarish va tugallanmagan ishlab 
chiqarish alohida hisobga olinmaydi.

Tayyor mahsulotlar oshxonadan xizmat zaliga buyurtma. schot yoki 
ofisiant varag'i, chek, chiptalar bilan beriladi. Kun oxirida oshxonadan 
zalga berilgan ovqatlar miqdori yuqoridagi hujjatlar asosida topiladi. 
Oshxonada suyuq bo‘lmagan ovqatlar bufet larga yuk xati yoki olish 
varaqalari orqali beriladi. Oshxonadan o‘z xodimlariga berilgan ovqatlar 
tarqatish qaydnomasi bilan rasmiylashtiriladi, oy tugagach tarqatish 
qaydnomasi bosh oshpazning hisobotiga ilova etilib buxgalteriyaga 
topshiriladi. Oshxonada tayyor ovqatlar mayda ulgurji tarzda ham sotilishi 
mumkin (bolalarmuassasalari, o‘quvyurtlari, shifoxonalarvaboshqalarga). 
Mayda ulguij i tarzda sotilgan tayyor ovqatlarga xaridor tomonidan berilgan 
ishonch qog‘ozi asosida schot-faktura rasmiylashtiriladi.
Tayyorlangan, lekin sotilmasdan qolgan va iste’molgayaroqsiz bo‘lib 
qolgan ovqatlar keyingi kunda sotilishi mumkin emas. Bunday ovqatlar 
“Tayyor taom larni hisobdan chiqarish dalolatnom alari” bilan 
rasmiylashtiriladi va sotilmagan ovqatlardan ko‘rilgan ziyon korxona 
zarariga olib boriladi.
Bosh oshpaz belgilangan muddatlarda barcha kirim va chiqim hujjatlari 
asosida tuzilgan tovar hisoboti yoki tovar - pul hisobotini ikki nusxada 
tuzadi va bir nusxasini birlamchi hujjatlar bilan birga korxona 
buxgalteriyasigataqdim etadi.
Bufetga tovarlar ombordan va oshxonadan beriladi. Ombordan va 
oshxonadan kirim qilingan mahsulotlarga yuk xati to‘ldiriladi. Bufetdan 
tovarlar faqat naqd sotiladi. Sotish hajmi, cheklar, schotlar, chiptalar bilan 
tasdiqlanadi. Bufetchi ham belgilangan muddatlarda tovar-pul hisobotini 
ikki nusxada tuzadi. Oshxonava bufet bo‘linmalari ajratilmaganda tovar 
hisoboti yoki tovar-pul hisoboti umumiy holda tuziladi.

Download 15,8 Mb.