|
AQSH ga iqtisodiy geografik tavsif
|
| bet | 83/171 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 1,66 Mb. | | #231734 |
Bog'liq attaestatsiya javoblari5. AQSH ga iqtisodiy geografik tavsif
AQSh Shimoliy Amerikadagi yuksak darajada taraqqiy etgan mamlakatdir. Maydoni - 9 826 ming km2 (3-o’rin). Aholisi 301 mln. kishidan (2007 yil) iborat (3-o’rin). Aholi zichligi: 1 km2 ga - 27,2 kishi. Quruqlikdagi chegarasi uzunligi12034 kmni tashkil etib, shimolda Kanada, janubda esa Meksika bilan chegaradoshdir. Qirg’oqbo’yi hududi uzunligi 19924 kmni tashkil etadi. AQSh poytaxti -Vashington shahri. Mamlakat ma’muriy jihatdan 50 shtat va Kolumbiya federal okrugidan iborat. Karib dengizidagi Puerto-Riko va Virgin orollari, Okeaniyadagi Sharqiy Samoa, Guam orollari, Miduey, Djonston va Ueyk, Tinch okeanidagi Karolina, Marshall va Marian orollari ham AQShga taalluqlidir. Tabiiy sharoiti va resurslari. AQSh relyefiga ko’ra tog’li g’arb vasharq tekisliklaridan iborat. Mamlakat g’arbida Mak-Kinli tog’i joylashgan bolib, u Shimoliy Amerika qifasining eng baland cho’qqisidir (6193 m). Mamlakat sharqida nisbatan zich ЬоЧдап daryolar tizimi mavjud bo'lib, markaziy hududlardan Missisipi va Missuri daryolari havzasi bilan to’yinadi. Eng yirik ko’llarga Buyuk kollarni tashkil etuvchi Yuqori, Guron, Michigan, Eri, Ontario ko’llari va alohida Katta Tuz ko’lini kiritish mumkin. Mamlakat iqlimi kontinent qismida mo’tadil subtropik bo’lib, janubda tropik iqlim hukm suradi. Foydali qazilmalar qatorida mamlakatda energoresurslar zaxirasi kattaligini alohida ta’kidlab 0’tmo’q joiz. Jumladan, ulaming 4/5 qismi toshko’mir va qo’ngir koJmir hissasiga to^ri keladi. Ko’miming umumiy zaxirasi 3,6 mln. t bo’lib, u topilgan viloyatlar mamlakat hududining 10 foizini tashkil etadi. Ayni damda «qora oltin»ning tasdiqlangan zaxiralari 4,6 mlrd. t, tabiiy gazniki esa 15,6 tiln. m3 dir. Neft konlari asosan Alyaskada (1/5), Buyuktekisliklarjanubida hamda Kalifomiyadajoylashgan. Gaz konlari asosan neft konlari bilan bir joyda makon topgan. AQSh tarkibida temir moddasi ko’p bo’lmagan temir rudasiga ham boy mamlakat hisoblanib, uning zaxiralari asosan Yuqori ko’lida to’plangan. Mis rudasining sanoat zaxiralari Arizona, Yuta, Nyu-Meksiko va Montana shtatlarida joylashgan. QoYoshin AQShning Yuta, Montana, Kolorado va Missuri shtatlarida topilib, uning zaxiralari bo’yicha mamlakat dunyodagi eng yirik uchlikka kiradi. Uran rudasi ko’p miqdorda ayrim g’arbiy shtatlarda topilgan. Ayni damda mamlakatda marganets, xrom, qalay, nikel, kobaltva grafit kabi strategik xom ashyo turlari yetarli darajada bo’lmay, ushbu tabiiy boyliklar xorijdagi import qilinadi. . Aholisi. AQSh aholisining 82,8 foizi asli kelib chiqishi evropaliklar, 12,6 foizi afrikaliklar, 3,6foizi osiyoliklar, 1 foizi hindular, eskimoslar, aleutlardan iborat. Diniy. e’tiqodi bo’yicha aholining 52 foiz protestantlar, 24 foiz- roman katoliklari, 1 foiz - yahudiylai, 1 Гош - niusulmonlar, qolgan 22 foizi - boshha dinlarga e’tiqod qiluvchiiar. Shaharlarda AQSh aholisining 80 foiz istiqomat qiladi. Yirik shaharlari safiga Nyu-York, Los-Anjeles, Chikago, Filadelfiya, Detroyt, Oklend bilan birgalikda San- Frantsisko kabilarni kiritish mumkin. Davlat tili - ingliz tili.Davlat tuzumi. AQSh federativ respublika. Davlat va hukumat boshlig’i - prezident. Prezident 4 yilga saylanadi. Oliy qonun chiqaruvchi organ Kongress bo’lib, u ikki palatadan iborat. Senatga harbir shtatdan ikki kishidan 6 yil muddatga saylanib, umumiy aJzolari soni 100 senatordan iborat. Vakillar palatasi esa 435 kongressmendan tashkil topib, ular har ikki yilda saylanadi. Shtatlarda ijro etuvchi hokimiyat vakolati gubernatorlarga yuklatilgan. SanoatL AQSh sanoatida to’rt asosiy funksional ishlab chiqarish majmuasiyuzaga kelgan: yoqilg’i-energetika, material ishlab chiqarish, mashinasozlik va xalq iste'moli mollarini ishlab chiqarish.Tashqi iqtisodiy aloqalari. Tashqi savdo aylanmasi hajmi bo’yicha AQSh dunyoda yetakchilik qiladi. Biroq eksport hajmi bo’yicha 2007 yilda mamlakaXitoyga 1-o’rinni boy berdi. Eksport tarkibida samolyotlar, avtomobillar, kompyuterlar, kimyo va telekommunikatsiya jihozlari, qishloq xo’jaligimahsulotlari, dori-darmonlar asosiy o'rinni egallaydi. AQShda import hajmi 2006yilda 1,861 trln. doll. ga yetib, bu borada u yetakchilik qiladi. AQSh asosan sanoat yarimtayyor mahsulotlari, kapital sig’imi yuqori bo’lgan mahsulotlar (kompyuterlar, telekommunikatsiya jihozlari, avtomobil ehtiyot qismlari, ofis texnikasi), iste’mol mahsulotlarini (avtomobil, kiyim-kechak, dori-darmon, mebel,o’yinchoqlar) import qiladi. AQShning asosiy tashqi savdo hamkorlari Kanada, Meksika, Xitoy, Yaponiya, Germaniya va Buyuk Britaniya hisoblanadi.
|
| |
