• To’g’ridan-to’g’ri (bevosita) usullar
  •  Tahlilning instrumental usullarida qo’llaniladigan asosiy usullar




    Download 4,55 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet16/101
    Sana08.01.2024
    Hajmi4,55 Mb.
    #132176
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   101
    Bog'liq
    ber burger formulasi

     
    1.8 Tahlilning instrumental usullarida qo’llaniladigan asosiy usullar
    TIUning 
    barcha 
    turlarida 
    ikkita 
    asosiy 
    usul 
    qo’llaniladi – 
    to’g’ridan-to’g’ri (bevosita) va titrli (bilvosita) o’lchash.
    To’g’ridan-to’g’ri (bevosita) usullar – bunda, analitik (tahliliy) signalning 
    kattaligining tahlil etilayotgan moddaning tabiati va uning kontsentratsiyasiga 
    bog’liqligi 
    qo’llaniladi. Analitik signal “I” faolligi va moddaning 
    kontsentratsiyasi orasidagi bog’liqlik turlicha xususiyatga ega bo’ladi. Ko’pincha 
    bunday bog’liqlik oddiy chiziqli mutanosiblikda namoyon bo’ladi.
    I=k C
    (1) 
    k- o’zgarmas son (konstanta); C – kontsentratsiya.
    Yuqorida keltirilgan mutanosiblikka qat’iy rioya etishga hech bo’lmaganda, 
    tahlil qilinayotgan kontsentratsiyalar sohasida amal qilinishi talab etiladi.
    TIU tahlil usullari qo’llanilganda modda kontsentratsiyasini aniqlashga 
    to’g’ridan-to’g’ri erishishning uchta usuli tahliliy amaliyotda keng tarqalgan.
    1. Graduirovkalangan (Darajalangan) grafik usuli. Ushbu usulda I analitik 
    signalning aniqlanadigan turli kontsentratsiyali moddaning bir necha standartli 
    eritmalari uchun faolligi o’lchanadi va koordinatalarda darajalangan grafiki 
    tuziladi: I=f·(C). Keyin xuddi shu shartlar asosida tahlil etilayotgan noma’lum 
    namunaning (topshiriqning) analitik signalini faolligi o’lchanadi va darajalangan 
    grafik asosida tahlil etilayotgan moddaning kontsentratsiyasi aniqlanadi.
    2. Qo’shimchalar usuli. Ushbu holatda avval tahlil qilinayotgan namunaning 
    (topshiriqning) Ix tahlil signalining faolligi o’lchanadi, keyin namunaga oldindan 


    ma’lum Cct kontsentratsiyali standart eritmaning ma’lum hajmi kiritiladi va yana 
    bir marotaba Ix+ct. signalining faolligi (1) formuladan kelib chiqqan holda 
    o’lchanadi, 
    Ix = k Cx, demak:
    Ix+ct=k (Cx+Cct) bo’lsa, 
    unda 
    (2) 
    3. Molyar xususiyat usuli. Ushbu usulda ham bir nechta standart 
    eritmalarning analitik signali faolligi o’lchanadi. k molyar xususiyat formula 
    bo’yicha barcha o’lchamlarning o’rtacha kattaligi sifatida hisoblanadi 
    (3) 
    ya’ni, natijada moddaning 1 molga teng (proportsional) bo’lgan analitik 
    signalning faolligi olinadi. Keyin xuddi shu sharoitda tahlil qilinayotgan 
    namunaning Ix signalining faolligi o’lchanadi va quyidagi formula bo’yicha tahlil 
    qilinayotgan komponentning kontsentratsiyasi hisoblanadi:
    (4) 

    Download 4,55 Mb.
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   101




    Download 4,55 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Tahlilning instrumental usullarida qo’llaniladigan asosiy usullar

    Download 4,55 Mb.
    Pdf ko'rish