Yorug’lik yutilishi asosiy qonuni (Buger-Lambert-Ber qonuni)

Download 4,55 Mb. Pdf ko'rish
bet	46/101
Sana	08.01.2024
Hajmi	4,55 Mb.
	#132176

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 101

Bog'liq
ber burger formulasi

Buger-Lambert-Ber qonuni: eritmaning optik zichligi moddaning

3.3 Yorug’lik yutilishi asosiy qonuni (Buger-Lambert-Ber qonuni)
Nurlanish oqimi qisman yutuvchi muhitdan o’tganda (3.8 rasm),
Buger-Lambert-Ber qonuniga ko’ra o’tgan oqim I ning intensivligi
𝐼 = 𝐼
0
∙ 10
𝜀
𝜆∙𝑙∙𝑐
ga teng (3.3)
Bu yerda
𝐼
0
- yutuvchi muhitga (eritmaga) kelayotgan nurlanish oqimining
intensivligi; ελ - berilgan to’lqin (λ) uzunligidagi molyar yutilish koeffitsienti; l -
yutuvchi qatlamning kyuvetaning) qalinligi; c - yutuvchi moddaning (eritmadagi)
kontsentratsiyasi, mol/dm
3
.
Yoki logarifmik shaklda yozsak:
𝑙𝑔𝐼 = 𝑙𝑔𝐼
0
− 𝜀
𝜆∙𝑙∙𝑐
lg (𝐼
0
𝐼
⁄ ) = 𝐴 = 𝜀
𝜆∙𝑙∙𝑐
(3.4)
lg (𝐼
0
𝐼
⁄ )
− qiymatni (8.4.) eritmadagi moddaning nurlarni yutish sig’imini
xarakterlovchi optik zichlik deyiladi.
3.8 Rasm. Eritma qatlamidan yorug’lik oqimining o’tish sxemasi
Analitik amaliyotda, fotometrik aniqlashning asosiy jarayonining
mohiyatini, ya’ni optik diapazonning elektromagnit nurlanishining kvantlarini
analitik shaklda yutilishini ta’kidlash uchun, bu kattalikni yutilish yoki nurlanish
(yorug’lik) yutilishi deb ataladi va shartli ravishda A harfi bilan belgilanadi.
Yutuvchi qatlamning doimiy qalinligida bir qator analitik aniqlashlar bajariladi.
Endi o’rganayotgan Qonunimizni ta’riflash fursati keldi, demak:
Buger-Lambert-Ber qonuni: eritmaning optik zichligi moddaning

kontsentratsiyasiga va yutuvchi qatlam qalinligiga to’g’ri proportsional.
Nurlanish (yorug’lik) yutilishi (absorbtsiyasi) qiymati A ni bevosita asbob
shkalasidan o’qish mumkin. Biroq ayrim asboblar faqat nurlanishni o’tkazish
shkalasiga - T (%) ega:
T=(I / I
0
)
⋅100%
(3.5)
Shuning uchun fotometrik aniqlashlarni bajarishda bunday qurilmalarning
o’qishlari formula bo’yicha absorbtsiya uchun qayta hisoblanishi kerak:
A = lg(1 / T)
⋅100 = 2 – lgT

(3.6)
Amalda A ning doimiy l da aniqlanayotgan modda kontsentratsiyasiga
bog’liqligi va analitik aniqlashning aniq sharoitlarida kalibrlash grafigi –
koordinatalar boshidan chiqib o’tuvchi to’g’ri chiziq ko’rinishida tasvirlanadi (3.9
Rasm).

Download 4,55 Mb.

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 101

Download 4,55 Mb.

Pdf ko'rish