* OPT (Optimized Production Tehnology) — ishlab chi
qarishni optimailashtirish texnologiyasi.
Materiallarga bo'lgan ehtiyojni rejalashtirish —
bu ishlab
chiqarishning zarur m oddiy resurslarga b o ‘lgan ehtiyojini
rejalashtirishning avtomatlashtirilgan tizimi. MRP rejadagi masala-
lardan chetlanishlami hisobga olgan holda aniq vaqt masshtabida
buyurtmalar bajarilishini rejalashtirishni
hamda ishlab chiqarish
zaxiralari nazoratini amalga oshiradi. MRPning asosiy maqsadlari
bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: moddiy resurslarga bo‘lgan ehtiyoj-
ning kafolatli qondirilishi; zaxiralarni minimal darajada ushlab
turish;
ishlab chiqarishni, materiallami xarid qilish va yetkazib
berishni rejalashtirishning aniqligini oshirish.
Resurslar taqsim lanishini rejalashtirish chiqib ketayotgan
tovariami boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimi sifatida tasnif-
lanishi mumkin. U MRP ning oynadagi aksi bo‘lib, xuddi shunday
logika, vositalar va metodlardan foydalanadi.
Tizimning asosiy
funksiyalari qatoriga quyidagilar tegishli: taqsimot zanjirining har
xil darajalarida (markaziy — pereferik omborlar) zaxiralar va kelib
tushishlami rejalashtirish; mahsulot taqsimotining axborot ta ’mi-
noti; vuk tashishni rejalashtirish. Ishlab chiqarishning asosiy
grafigi
talabni bashoratlash asosida shakllantiriladi. Shunday qilish DRP
mahsulotning ishlab chiqarish va sotish funksiyalarini birlashtirish
imkonini beradi hamda logistik xarajatlami transport xarajatlar
va tovar harakatiga ketadigan xarajatlami
qisqartirish hisobiga
optimallashtiradi. MRP va DRP turtib boruvchi tizimlar turiga
kiradi.
Moddiy va axborot oqimlarini boshqarishda integral!ashgan
tizim ishlab chiqarish jarayoni hamda u bilan bogliq boMgan
ta’minot va sotuv tizimlari bitta uzluksiz oqimlar sifatida namoyon
bo'ladi. Moddiy oqimlarni umumiy tizimda boshqarish muddat-
lami teskari rejalashtirish asosida amalga oshiriladi. Ishlab chi
qaruvchi ishning tugatilgan
rejasiga va grafigiga ega emas, u
umuman buyurtmalar bilan emas, balki shu mahsulot iste’moi-
chisining aniq buyurtmasi bilan bog‘langan va o‘zining ishini shu
buyurtma chegarasida optimallashtiradi. Hamma bo'linm alar
uchun faqat o‘rtalashtirilgan (1 oyga) rejalar tuziladi,
ularni deka-
40
dalar (kun, soat) bo‘yicha rejalashtirishni esa, detallami topshirish
muddatlarini va olingan buyurtma hajmini hisobga olgan holda
ish bajaruvchilar amalga oshiradi.
