Tarbiyainstituti b. B. Musayev




Download 4,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/110
Sana03.12.2023
Hajmi4,09 Mb.
#110476
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   110
Bog'liq
Sport metrologiyasi Musayev B. B.

4.3.3. Yoshga oid m e’yorlar
Yoshga oid ushbu me’yorlar taqqoslanuvchi m e’yorlar guruhiga 
kiradi. Ular yoshi ulg‘ayib borishi bilan insonning funksional 
imkoniyatlari o ‘zgarishi singari muayyan faktga asoslangan. 
Yoshga oid me’yorlami aniqlashning ikki varianti mavjud. 
Birinchi variantda har bir yoshdagi odamlar uchun oddiygina 
baholash shkalalaridan biri (masalan, persentil shkala, MJTIL- 
yoki T - shkala) tuziladi va shundan keyin undan foydalanib 
me’yorlar (aytaylik, persentil shkala bo‘yicha 50 yoki 75 ochkoga 
teng bo‘lgan) kiritiladi. 
Ikkinchi variantda biologik yosh deb 
ataladigan yosh (xususiy holda, harakatlanish yoshi) aniqlanadi. 
U mazkur natijani ko‘rsatayotgan odamlaming kalendar bo‘yicha 
yoshiga mos keladi. Masalan: o‘g‘il bola (qaysi yoshda ekanligi 
muhim emas) joyidan turib 144 sm uzunlikka sakradi. Sakkiz 
yashar o‘g ‘il bolalaming ushbu mashq bo‘yicha o'rtacha natijasi 
140 sm ga, 8 yoshu 5 oylik o‘g‘il bolalamiki esa - 145 sm ga teng 
(4.7 - jadval). Bundan, 144 sm li natija 8 yosh - u 4 oylik (8 - 4) 
bolalaming harakat yoshiga mos kelishini hisoblash oson.
Agar, harakat yoshi kalendar yoshidan ilgarilab ketsa, bunday
86


bolalami harakat akselerantlari deb, agar orqada qolsa - harakat 
retardantlari deb atashadi. Masalan: agar, biri 7, ikkinchisi 8 
va uchinchisi 9 yashar bo‘lgan (bu - ulaming kalendar yoshi) 
uch nafar o ‘g‘il bola joyidan turib 140 sm uzunlikka sakrashgan 
bo‘Isa, u holda ulaming birinchisi - akselerant, uchinchisi -
retardant, ikkinchisining harakat yoshi (mazkur testga ko‘ra) 
kalendar yoshiga mos keladi. Shunday bo‘lishi mumkin-ki, aynan 
bitta bola ba’zi ko‘rsatkichlari bo‘yicha akselerantlarga, boshqa 
ko‘rsatkichlari bo‘yicha retardantlarga mansub bo‘ladi. To‘liq 
akselerant va to‘liq retardantlar juda kam uchraydi.

Download 4,09 Mb.
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   110




Download 4,09 Mb.
Pdf ko'rish