Ushbu jadvalda keltirilgan ko‘rsatkichlar Avstraliyadagi
jahon chempionati vaqtida,
bir soniyada
200
kadr chastota
bilan ishlayotgan 16 millimetrli kinokamera yordamida qayd
etilgan. Natijani qayd etish (startdan hisoblanganda)
quyidagi
masofalarda: birinchisi - 780-metrda (2-aylanish yakuni);
ikkinchisi - 3980 metrda (10-aylanish yakuni); uchinchisi -
6780 metrda (17-aylanish yakuni); to‘rtinchisi - 9580-metrda
(24-aylanish yakuni) amalga oshirilgan.
Jadvaldan ko‘rinib turibdi-ki:
1
) yugurish tezligi bir maromda doimiy va nisbiy o ‘zgaradi.
Bunda, eng yaxshi (tez) va yomon (sekin) yuguruvchilaming
tezliklari o‘rtasidagi farq masofaning
birinchi yarmida ikkinchi
yarmidagidan kichik;
2)qadamlaming uzunligi oxirgi 3 kilometrda deyarli o‘z-
garmaydi, eng yaxshi va yomon yuguruvchi sportchilar o‘rtasidagi
farqlar esa, masofaning boshida ham va oxirida ham bir xil;
3)qadamlaming
chastotasi
boshida
o ‘zgaradi,
lekin
4-kilometrdan keyin uning qiymatlari stabil bo‘ladi. Eng yaxshi
va yomon yuguruvchilar o ‘rtasidagi qadam chastotalarining
farqlari masofani birinchi ikkita aylanishida ancha sezilarli.
Individual ma’lumotlaming
bunday tahlili sportchining
zaxiraviy imkoniyatlarini aniqlash va ulami sportchining mashq
qilishini rejalashtirish paytida hisobga olish imkonini beradi.
Siklik musobaqa mashqlarining tezliklarini uzluksiz qayd
etish ulaming spidogrammalarini tuzish imkonini beradi.
Musobaqa siklik mashqlarining biologik ko‘rsatkichlarini
yoki ulami (masalan, yurak qisqarishlari chastotasini)
bevosita
bajarilishi paytida yoki ular yakunlangan zahotiyoq (masalan,
biokimyoviy mezonlami) aniqlash lozim. Bunda o‘lchash
xatoliklari musobaqaning yakunlanishi bilan nazorat qilishning
boshlanishi o‘rtasidagi oraliq vaqtning kattalashishi paytida
keskin ortadi.
Biologik mezonlaming son jihatidan
qiymatlari musobaqa
mashqlari yuklamasining kattaligini ko‘rsatadi. Ulami tahlil
122
qilish paytida musobaqadagi natijalami albatta hisobga olish
kerak (7.5-jadval).
