«tasdiqlayman»

1.Etika va deontologiya konun koidalarini bilish .

• 
  og‘zaki
  
• 
  yozma
  
• 
  vaziyatli masalani yechishi
  
• 
  ko‘rgazmali qurollar yordamida ko‘nikmalarga tayanib
  

1. 
   Umumiy amaliyot shifokorining o‘ziga xos xususiyatlari
   
2. 
   tibbiy xujjatlarni to‘ldirish qoidalari
   
3. 
   bemorlarni uyda ko‘rish xolatlari
   
4. 
   Sog‘lom turmush tarzini targ‘ibot qilishni o‘rganish
   
5. 
   shifokor va bemor xuquqlari
   
6. 
   Etika va deontologiya oilaviy amaliyotda
   

1. 
   Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
   
2. 
   Vnutrenniye bolezni, tom 1 Muxin N.A. M.: GEOTAR - Media,2009
   

4. Textbook of famali Medicine Robert УЮ Rakel.David P. Rakel.2016

5. Textbook of Harrison principles of internal medicine 19th edition. 2015

Qo’shimcha

1. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadayev A.G., T., 2012
   
2. 
   Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadayeva. M.: GEOTAR-Media, 2009.
   
3. 
   Spravochnik vracha obщey praktiki. Dj.Myorta. M.: Praktika, 1998.
   
4. 
   Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadayev A., Axmedov X.S. T., 2010.
   
5. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy kunikmalar tuplami Gadayev A.G., Axmedov X.S., 2010. T.
   
6. 
   Umumiy amaliyot shifokori uchun kullanma F.G.Nazirov, A.G.Gadayev taxr. M.: GEOTAR-Media, 2007.
   

9. Xronologiya xaritasi

Shaxslar aro muloqotning yaxshiligi birlamchi tibbiy- sanitar yordamning samaradorligini oshiradi. Aholini sog‘lig‘i to‘g‘risidagi savolga bemorga to‘g‘ri va asosiy hal qiluvchi malumotlani yetkazib beradi.

Ushbu mavzuni o‘rganish talabalarni anatomiya, fiziologiya, patofiziologiya, patanatomiya, bioximiya terapiya , mikrobiologiya, klinik farmakologiya fani bilimlariga asoslanadi.

Shifokorning malakasi va o‘z ishining ustaligi uning bemorni davolash unga tashhis qo‘yishigagina yemas balki uning maslaxat berishi, muloqotiga xam bogliq. Shifokorning muloqot qilishni bilishi bemorlar bilan o‘zaro munosobatini belgilaydi, bemorning ishonchiga kiribgina, undan to‘liq kasalik tarixini bilib olish mumkin.

TAHLIL

BAHOLASh

D I Z A Y N

MULOQOT

Bu protsess siklik va uzluksiz. Baholash va tahlil qilish yeng muxim jarayonlardan biri lekin ko‘pincha bu haqida unitiladi.

Muloqot – bu malumotlarni o‘y, xayollarini yoki hislarini so‘z bilan ifodalash.

1. 
   Til tanasi
   
2. 
   tinglash
   
3. 
   kengaytiring
   
4. 
   to‘g‘ri tushuntirish
   
5. 
   Bilganini tasdiqlash
   

1. 
   Aksi
   
2. 
   Aktiv tinglamoq
   
3. 
   O’zgartirib ifodalamoq
   
4. 
   Suxbatlashishni kiritmoq
   
5. 
   Tekshirish uchun savol
   
6. 
   Ijobiy qayta aloqa
   

Muhokoma qilmasdan tasvirlash

Aniq bo‘lish

Yakka tartibda bo‘lish

So‘ramoq, bog‘lab qo‘ymaslik

Holatni yahshilash maqsadida fikr bildirish

Xolatga real qaramoq

O’z oldimizga maqsad yoki yechimlarni qo‘ymoq

Avval qayta aloqa bilan boshlab, so‘ng yaxshi tomonga o‘zgarish va yana birlamchi mavzuga qaytmoq

Yaxshi mulohoza bilan boshlab va shu mulohoza bilan tugatish

Tayyor retseptlarni bermang

Qiyinchiliklarini tez hal etishga vada bermang

Bemorda kechayotgan va xis qilayotgan jarayonlarga ko‘maklashish

Tanqid qilishga yo‘l ko‘ymang

Ikkilanish sababini aniqlang

Bemorni qarashlarini xurmat qiling

Quyidagi savollar sizga yordam beradi

Agar siz sog‘lom bo‘lganizda hayotingizda nima o‘zgaradi

Kim va nima sizni ko‘proq bezovta qiladi

Sizning qiyinchiligingiz sababi nima

Kasallik sizga qanday tasir ko‘rsatdi

Hayotingizda nima o‘zgarishini hoxlardiz

Sizningcha: hammasini o‘zgartirsa bo‘ladimi

Shifokorlarning bemorlar bilan salbiy hayotiy tajribaga yega yekanligi

Bemorlarning jinsi,yoshi,qaysi millatga oidligi va madaniy sovotxonliginig to‘g‘ri kelmasligi

Vijdonsiz va ahloqsizligi

Ruxiy kasaliklar

Talaffuzning buzilishi

Bemorning shifokor bilan yaqinligi

Sirtqi mulokot omillari

Vaqtning yetishmasligi

Xonaning planirovkasi

Qabul qilish tadbirlari

Til to‘sqinligi

Qiyin tibbiy savollar

Qiyin mavzu: jinsiy aloqa, yomon tashqiz, ruxiy xastalik

Auditoriya bilan muloqotning kanalining bo‘lishi

Nima gapirishni emas balki qanday gapirish kerakligini

Ikki tomonlama suhbatni taminlash

Muloqotni yechimini ko‘rsatish maqsadida va yana qayta aloqa bilan bog‘lash

Bemor qadriyatlarini tushunish

Ishlayotgan bemorlarni xurmat qilmoq va qadrlamoq
Mavzuni ochib beradigan holatlar

O’zimizga qarashli barcha qadriyatlarimiz, so‘zlarimiz, harakatlarimiz va tajribamiz bemor bilan muloqotda ularga tasir ko‘rsatishi mumkin.

Yuzma-yuz suhbat xar-xil shakllarda bo‘lishi mumkin. Tibbiyot xodimi verbal noverbal sharoitga moslashgan bo‘lmog‘i lozim.

Samarali ishlayotgan tibbiyot xodimlari ikkala muloqot turlaridan foydalanishadi

Bemorlarning kasallik tarihini, boshqa birov bilan bo‘lisha olmaydigan sirlarini shifokorga ochishdan oldin shifokorga bo‘lgan ishonchi bo‘lmog‘i va yordamiga umid borligini bilmog‘i lozim.

Eshita bilish – bu malaka, doimiy hayotiy tajribadir.

Tibbiy maslahat- davolashdagi muxim jarayondir, asosan ruhiy, reabilitik va uzoq kuzatishlarga
Maslaxat ko‘nikmalari

Talabalarni o‘rgatishda quyidagi maslaxatlarga etibor bermoq kerak.

-Maslaxatning muximligi

-Talim jarayoni talabalarning ish jarayoniga tasir ko‘rsatishi mumkin.

Eng muximi shifokor va bemor o‘rtasidagi vaziyatga maslahatning tasiri. Demak eng dolzarb va eng muxim maslaxatlarni bilishi kerak shaxslar aro munosobatda.

Eng muhimi shifokor va bemor o‘rtasidagi maslaxatlarni shakllanishi

1. 
   Bemorga yaxshi munosabatda bo‘lish
   

Shoshilmaslik

Diqqatni jamlash

Ko‘p so‘ramaslik

Muloqot bemorga yengillik yaratsin

2. 
   Eshita bilish
   

Malumotni o‘zlashtirish

Sezish

Suhbatdoshga hamdard bo‘lish

Tahlil

3. 
   Muloqot prinsiplari
   

Tushunarli tilda so‘zlashish

Iboralarni ko‘p ishlatmaslik

Imkonsiz vadalar bermaslik

Bemorni to‘g‘ri tushunganiga ishonch xosil qiling

Bemorda boshqa savol qolmaganligiga ishonch xosil qiling

Kerak bo‘lganda tor doiradagi mutaxasisga jo‘nating

4. 
   Kuzating
   

Tayinlangan dori darmonlarni nazoratga oling

Tekshiruvga kechikayotgan bo‘lsangiz bemorga habar bering

Davolash samarasiz bo‘lsa mutaxassisga jo‘nating

Joiz bo‘lganda gospitilga joylashtiring

Shunday jarayonlar bo‘ladiki shifokor va bemor o‘rtasiga to‘siq qo‘yadi.

Vaqtlar oralig‘ining kamligi

Yetarli klinik bilimlarning yetishmasligi

Xaddan tashqari ko‘p no o‘rin savollar berish

Asabiylashish, zerikish, charchash holatlari bemor bilan muloqotning susayishiga olib keladi.

Bemorlarga bir qancha salbiy tasir etadigan misollar va omillar

Vaqtning qisqaligi

Qo‘rquv

Shifokor tiliga tushunmaslik

Kasalligi haqida malumotga ega emasligi

Shifokordan imkoni yo‘q narsani kutish

Tajovuskor muloqot

Ruxiy kasaliklar

Maslahatning samaradorligi shifokorning sanatidan dalolat.

Bemor muommosining yechimi borligiga ishonishi va muommodan kutiladigan natija

Bemorning muommasiga o‘zingizni fikringizni bildiring va bemor tushunganiga ishonch xosil qiling.

Bemor bilan birga yechimga kelish

Bemor o‘z muommosini bo‘yniga olganda uni rag‘bartlantirish.

Eng muximi bemorlarning o‘z sirlarini sizga ishonganligi, sir saqlashingiz bemorlarning sizga bo‘lgan ishonchidur.

Maslaxatning o‘z vazifalari mavjud, bu vazifalar samaradorligi maslaxatning vaziyat va moxiyatini belgilab beradi

1-vaziyat. Qaysi prinsiplarga ko‘ra bemor murojaat qildi

Etiologiyasi

Fikr, muloxozalar va bemorning taxmini

Muommosining samarasi

2-vaziyat. Boshqa muommolarini ko‘rish.
Uzoq vaqt davomida kuzatilayotgan muommolar

Omillar

3-vaziyat. Bemor bilan birgalikda yechimga kelish

Bemorlarning davolashda aktiv xarakati

4-vaziyat. Bemor bilan bo‘ladigan muommoda bir yechimga kelish

Bemorga maslaxat berish uni xabardor qilish demakdir

Muommoni boshqara bilish bemorni ko‘proq xabardor yetadi

5-vaziyat. Bemorni menedjmentdan xabardor qilish va bemorni rag‘bartlantirish o‘zini sog‘lig‘i haqida o‘ylagani uchun

6-vaziat. Vaqt va resurslarni oqilona ishlatish.

7-vaziyat. Bemor bilan o‘rtoqlashish maqsadga erishishda yana bir qadam.

Antropologik yondoshuv

Transeksion yondashuv

Tibbiy biologok yondashuv

Ruxiy yondashuv

UASh maslaxat,diagnostikada o‘tkazayotganda bemorning xatti xarakatlarini va qiziqishlarini yaxshiroq bilishi lozim

Bemorlarning ijtimoiy omillar bilan murojaati katta va shifokor xar bir bemorda buni ko‘ra bilishi lozim

Ijtimoiy omillar maslaxatga kelishga undaydi

Transeksional tahlil uchala yoshda xam aniq xarakterga ega.

Yoshi va o‘zini tutishidan kelib chiqib maslaxatga individual yondashish.

Ruxiy ijtimoiy maslaxat

Ruxiy masalalar fizikal, simptom yoki kassalik o‘ziga diqqatni jalb qiladi. Shifokor klinik xis qilish bemorni foydasiga qarab maslaxat uyushtirish. UASh nafaqat tashxisni to‘g‘ri tanlash, ruxshunos xam bo‘lishi bemorga qiyin muomolarni xam oson yo‘l bilan hal etish. Ruxiy ijtimoiy yondashuv bemor sog‘ayishiga ahamiyatli.

Buning uchun

Bemorda kutilayodgan muomolarini aniq tushuntira bilish.

Bemorga tushunadigan tilda muloqot qilish

Xulosani bemor bilan xal etish

Maslaxat negizi ishonch va bir birini tushunish

Albatta shifokor sirini saqlash

Bemorni diqqat bilan tinglash mulokot paytida bemor ko‘ziga qarash

Bemorga qalbaki yondashmang

Oilaviy to‘g‘risida xabardor bo‘lish

Emotsiyangizga etibor bering

O’zingizni jiddiy tuting

Buyruq bermang maslaxat

Maslaxat berish qoidalari

Bemorni faol xarakatlanishiga imkon bering

Mavjud bo‘lgan savol berish

O’zingizni cheklang:

Tayor xulosani adabiyotlardan qidirmang

Maslahat berishda tajribangizga tayaning

Uzoq va samarasiz suxbatdan qoching

Muhokama

Ortiqcha munozorasiz

Maslahat bosqichlari

Bemorni diqqat bilan tinglang, kayfiyatini baxolang. Bu bosqichda asosan muloqot malakasi, aql bilan gapirish, jim tinglash, tahlil va bir to‘xtamga kelish. Bu bosqichda bemorga favqulotdagi holatlarni oddiy tushuntirish. Masalalarni mohiyatli tushuntirish, uning hulosasiga birinchi qadamni qo‘yish, tinglovchini hissiyotini tasvirlang. Hissiyot hafagarchilikga sabab bo‘lmaslik kerak

Uchrashuvlar vaqtini belgilang

Davolash taktika va strategiyasini aniqlang

Olingan rejaga rioya qiling

Bemorga topshiriq bering

Hulosalarini doimiy baholang agar rejangiz o‘zgargan bo‘lsa

Xal qiluvchi xulosani baholang

Maslahatni to‘htating va bemorni mutahassisga jo‘nating

2-ilova.

Bizning e’tiborimiz bemorning salomatligiga qaratilgan bo‘lib, bunda ko‘zlangan maqsadga erishish uchun bizga bemorning yordami kerak bo‘ladi. Biz yil davomida bir qancha muddatni birgalikda o‘tkazamiz, bunda salomatlikni yaxshilash va qolgan vaqtni hotirjamlikda o‘tkazishga tayyorlashga asos solinadi.Patsiyentlarga biz yo‘nalish ko‘rsatamiz va bularning hammasi o‘z-o‘zini tiklashga qaratilgan.Har br inson o‘z vaqtini qanday o‘tkazishini o‘zi tanlaydi.Shunga e’tibor berish kerakki insonlarning o‘z ish vazifalarini qanday bajarayotganliklariga.Inson xayoti davomida uning ishtirokida va atrofidagi his-tuyg‘ularga, tafakkurga, ishonchga, san’atga, ahamiyat berishi lozim. Agar har bir inson shu narsalarni e’tiborga olsa, kam kasallanadi, dori preparatlariga ehtiyoj kamroq sezadi va sifatli hayot tarziga ega bo‘ladi. Monitoring maqsadi davolanishdan keyin bemor “salomatlik kelishuvini”to‘ldiradi. U quyidagilarni o‘z ichiga oladi: diyeta, me’yoriy dam olish, o‘z vaznini nazorat qilish, zararli odatlardan voz kechish, stresslarni boshqarish, tabiat bilan hamnafas bo‘lish, balansni me’yorida ushlash.

So‘ngra esa xar-bir gurux yechgan masalani almashishi aytiladi.

Masalan. Mashg‘ulot mavzusi “Muloqot san’ati“

Uchta kichik guruhga 1tadan savol beriladi:

1. verbal muloqotni nima inkor qilishini aniqlang

• 
  Tushunganini tasdiqlash
  
• 
  eshitish
  
• 
  muhim so‘zlarni o‘zgacha ifoda etish
  
• 
  ochiq savollarni yopiqdek foydalanish
  
• 
  xammabop gapirishni kamaytirish
  

• 
  erkinlik
  
• 
  bemor tomonga egilish
  
• 
  nigoh kantakti
  
• 
  togri o‘tirish va gapirish
  
• 
  ochiqlik
  

• 
  yorug‘ xona
  
• 
  xona xarorati
  
• 
  shifokor tashqi ko‘rinishi
  
• 
  qiyin tibbiy so‘zlar
  
• 
  qiyin mavzular
  
• 
  til to‘sig‘i
  
• 
  vaqtni cheklanganligi
  
• 
  noadekvat ko‘nikmalar kommunikatsii
  
• 
  shifokor va bemor orasiga qarindoshlar aralashuvi
  
• 
  ruhiy kasallik
  
• 
  qo‘pol munosabat
  
• 
  gapirishda buzilishlar
  
• 
  bemor va shifokor orasidagi stol va x.k..
  

Ishlatish mumkin bo‘lgan fikrlardan foydalanish. Qatnashuvchilarning darajasini ko‘tarish. Dars boshida energetik ta’sir ko‘rsatadi. Xar bir xolatda o‘z argumentida va fikrida qolish,kelib chiqqan vaziyatdan o‘z fikrida qolish,suxbatlashishni bilish, va o‘z fikriga ishonch xosil qilish.

Masalan mashg‘ulot mavzusi: “Maslahat berish”. Xar bir talabaga bittadan savol tema:

1. Maslahat berish ko‘rinishlari

2. Oilaviy shifokor maslahat berish ko‘nikmalari ahamiyati.

3. maslahat berish prinsiplari.

4. maslahat berish qiyinchilklari - tashqi.

5. bemor tomondan maslahat berish qiyinchilklari.

6. shifokor tomonidan maslahat berish qiyinchilklari

Shundan keyin talabalar javobiga qarab o‘qituvchi ularning darsga tayyorgarlik darajasini bilib oladi

№ 1:

Sizga 45 yoshli erkak murojaat qildi. bemor ortiqcha tana vazniga ega va otasi miokard infarktidan vafot etgan va o‘zida xam shu xavf borligidan xavotirda.

Savollar:

1. Sizning ilk qadamingiz?

2. bemor kasallik bo‘yicha qaysi kategoriyaga kiradi?

3.Siz bemorga qanday yo‘naltiruvchi savollar berasiz?

4. So‘roq vaqtida bemorda xech qanday shikoyat yo‘qligini aniqladingiz. sizning maslaxatingiz?

5. Agar bemor o‘zida qandaydir labarator instrumental tekshiruvlar o‘tkazilishini xoxlasa siz qanday tekshiruvlar o‘tkazishni maqsadga muvofiq deb xisoblaysiz? Asoslang.

UASh qabuliga 48 yoshli erkak YuIK, zo‘riqish stenokardiyasi,. FK II tashxisi bilan murojaat qilib keldi. .

1. bemorga sog‘lom turmush tarziga amal qilish bo‘yicha qanday maslaxatlar berish lozim?

2. Ovqatlanish bo‘yicha sizning maslaxatlaringiz?

3.Siz bemorga stenokardiya xurujlari to‘g‘risida qanday asosiy maslaxatlar berasiz?

4. Stenokardiya profilaktikasi uchun qo‘llanadigan dori vositalari guruxlarini sanang.

5. bemorda birinchi o‘rinda qanday ko‘rsatkichlarni nazorat qilish lozim?

№ 3:

Qabulga 72 yoshli erkak bemor keldi.

1.Keksa yoshli odamlarda qanday ayyor simptomlar(klinik belgisi xar xil aniq kasallikka xos patognomik belgisi yo‘q) kuzatiladi?

2. Ushbu bemor konsultatsiyasinin o‘ziga xosligi nimada?

Siz demensiyaga shubxa bo‘lganda qanday labarator instrumental tekshiruvlar o‘tkazasiz?

3. Agar bemorda demensiya bo‘lsa olib borish taktikasi qanday?
№ 4:

UAShga 48 yoshli erkak bemor YuIK, zo‘riqish stenokardiyasi, FK II tashxisi bilan murojaat qildi. bemor o‘z axvolidan xavotirda a konsultatsiya berishni iltimos qildi.

1.Sog‘lom turmush tarzi bo‘yicha bemorga qanday maslaxatlar berish lozim?

2. Ovqatlanish bo‘yicha sizning maslaxatlaringiz?

Siz bemorga stenokardiya xurujlari to‘g‘risida qanday asosiy maslaxatlar berasiz?

4. Stenokardiya profilaktikasi uchun qo‘llanadigan dori vositalari guruxlarini sanang.

5. bemorda birinchi o‘rinda qanday ko‘rsatkichlarni nazorat qilish lozim?

Sizga 14 yoshli bola murojaat qilib keldi, (DSP) ruxiy asab buzilishi bilan. u siz bilan yomon muloqotda bo‘lyapti va savollaringizga javob bermayapti. lekin unga maxsus maktab uchun ma’lumotnoma kerak.

sizning taktikangiz:
Testlar: oddiy:

1. 
   Quyidagilarning qaysi biri shaxslar aro muloqotda samarali deb xisoblanadi?
   

B) Ikki yoki undan ortiq shahslar aro verbal ma’lumot almashish

V) Ikki yoki undan ortiq shahslar aro noverbal ma’lumot almashish

G) Aniq mavzu bo‘yicha malumot yoki fikr almashish.

D) Malumotni tushunish jarayoni.
2. Quyidagilarning qaysi biri muloqot shakli hisoblanadi?

A) Verbal, noverbal

B) Verbal, tana tili

V) Verbal, noverbal, tana tili

G) Noverbal, tana tili

D) Verbal, noverbal, tana tili, oddiy va tushunarli til

3. 
   Agar siz yaxshi tinglovchi bo‘lsangiz siz:
   

B) Faqat o‘z fikrlaringizni ma’qullaysiz

V) Nima gapirishingizni o‘ylab turasiz

G) Bemorni so‘zlarini diqqat bilan tinglaysiz

D) Bemor so‘zlaganda boshqa narsa bilan mashg‘ulsiz

4. 
   Sizni ishlash jarayoningizni qo‘shimcha o‘quv qurollari yengillashtiradi, chunki:
   

B) Sizning bemoringizga to‘liq, aniq va mukammal ma’lumot taminlanadi.

V) Bemorga ajratiladiga vaqtni qisqartiradi.

G) Qitmir savollardan yiroq bo‘lishni taminlaydi.

D) Sizning bemorga nisbatan etiboringizni kuchaytiradi.

5. 
   Bemor xavotirini samarali aks ettirish kerak, chunki:
   

B) Uning xis tuyg‘ularini aniqlash ularni taxlil qilish.

V) Uning xis tuyg‘ularini aniqlash va ularga qarshi chiqish.

G) Uning xis tuyg‘ularini aniqlash va ularni umumlashtirish.

• 
  Konseptual jadval 2 va undan ortiq aspectlar orqali tushunchalar, ko‘rinishlar, mavzularni tenglikda aniq o‘rganishni taminlaydi
  
• 
  Sistemali fikrlar yaratadi. Axborotni sistemalashtiradi
  

• 
  Vertikal bo‘yicha
  
• 
  .gorizantal bo‘yicha
  

• 
  2-3xtomonlarni tenglashtirish yoki taqqoslash yoki qarshi qo‘yish va ularni chiziqlar bilan ko‘rsatish uchun ishlatiladi.
  
• 
  Sistemali fikrlash, bilimlarni tenglashtirish, taqqoslash, analiz vasintez qilishni shakllantiradi.
  

Juftliklar birlashtiriladi, tenglashtiriladi vao‘zingizni diagrammangiz qo‘shiladi

1. 
   Bemorlarga maslahat berishda ShAMni ko‘nikmalaridan foydalanishi (verbal va noverbal).
   
2. 
   Bemorni jarayonni tushungan yoki yo‘qligini bilishda qayta bog‘lanishni Maksimal qo‘llay bilishi.
   
3. 
   
   Download 1,83 Mb.