21
boshlang‗ich signallariga aniq chastota oraliqlari ajratiladi. Bu holda
guruhli liniya signallarini xosil qilish uchun yaqin joylashgan stabil optik
tashuvchilar
talab
qilinadi.
Biroq,
ayniqsa
yuqori
tezlikli
modulyasiyalashda yarim o‗tkazgich lazerlarning nurlanish liniyalarining
nostabilligi qo‗shni kanallarning ishchi to‗lqin
uzunliklari orasida spektr
bo‗yicha oraliqlarini informatsion signal oraliqlaridan bir necha marta
oshib ketishiga olib keladi. Shuning uchun TOA tizimida spektral yaqin
joylashgan kanallarni xosil qilish uchun turli manbalarning turli
tashuvchilaridan emas, balki optik tashuvchilarni
surish yordamida bitta
manbaning turli tashuvchilaridan foydalaniladi.
Guruxli signallarni shakllanish sxemasi 2.3-rasmda tasvirlangan.
Qator ƒ
1
, ƒ
2
,..., ƒ
n
tashuvchilardan iborat optik nurlanishlar lazer
nurlanish manbai (NM) chiqishidan analizator A
1
ga tushadi. So‗ng chorak
to‗lqinli λ/4 prizmadan o‗tib birinchi kanalning F
1
filtriga uzatiladi.
Bu filtr birinchi kanalning ƒ
1
optik tashuvchisini OM
1
optik
modulyatoriga o‗tkazadi va bu yerda u axborot manbaidan berilgan signal
bilan modulyasiyalanadi.
ƒ
1
, ƒ
2
,..., ƒ
n
(ƒ
1
, dan tashhari) chastotali optik
nurlanish filtrdan aks
etib, u ham A
1
analizatorga qaytadi. Yo‗li bo‗ylab u ikkinchi marta chorak
to‗lqinli λ/4 prizmadan o‗tib, A
2
analizatorga tushadi. OM
1
optik
modulyatorda informatsion signal bilan modulyasiyalangan birinchi
kanalning optik tashuvchisi ko‗zgudan aks etib, A
1
analizatorga qaytadi.
Ikki martalab chorak to‗lqinli λ/4 prizmadan o‗tgan optik signalning
qutblanish yuzasi boshlang‗ich tebranishning qutblanish yuzasiga nisbatan
π/2 ga buriladi.
Natijada yorug‗lik to‗plami prizmada bir tomonga yo‗naladi va
undan chiqadi. So‗ng umumiy signal A
2
analizatorga
tushadi va jarayon
qaytariladi, faqatgina farqi bunda ƒ
2
chastotali optik nurlanish
modulyasiyalanadi. Shu tarzda optik liniya traktida uzatiladigan optik
guruhli signal shakllanadi.
22
2.3-rasm Chastota bo‗yicha (geterodinli) zichlashtirishda guruhli optik
signallarning shakllanish sxemasi
Qator modulyasiyalangan optik tashuvchilardan iborat qabul
qilinadigan
optik guruhli signal, A
1
analizatorga kelib tushadi, so‗ng esa
chorak to‗lqinli λ/4 prizma va birinchi kanalning F
1
filtri orqali o‗tgach
optik siljitgichga (OS) beriladi (2.4-rasm), F
1
filtri ƒ
1
chastotali optik
signallarni o‗tkazadi, boshqa
chastotali signallar aks etib, A
2
ga kelib
tushadi. ƒ
1
chastotali modulyasiyalangan optik tashuvchi OS da ko‗payadi,
so‗ngƒ
or
oraliq chastota OF oraliq filtri yordamida ajratib olinadi va FD
fotodetektorga beriladi. FD chiqishida elektr axborot signali shakllanadi.
Shu tarzda boshqa signallarni qabul qilish amalga oshiriladi.
CHastota bo‗yicha zichlashtirish usulining afzalligi shundaki,
signallarni bunday qabul qilish hisobiga regeneratsiyalash
uchastkasi
uzunligi 200 km gacha uzayadi va optik tolaning o‗tkazish qobiliyatidan
samarali foydalanish koeffitsienti ortadi.
Bu usulning kamchiligi shundaki, bunda qutblanishi saqlanadigan
optik uzatish
va qabul qilish traktlari, shuningdek, bir qator qo‗shimcha
qurilmalar, chastota surgichlar, optik ventillar,
qutblanish nazoratgichlari,
optik kuchaytirgichlar va boshqa qurilmalar talab etiladi. Bu TOATni
murakkablashtiradi va narxini oshiradi.
NM
A
1
l
/4
F
1
OM
1
Axborot manbai
A
2
l
/4
F
2
OM
2
A
N
l
/4
F
N
OM
N
Guruhli optik
signal
Axborot manbai
Axborot manbai
Ko‘zgu
23
2.4-rasm Chastota bo‗yicha (geterodenli) zichlashtirishda guruhli optik
signallarni qabul qilish sxemasi
