Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat

60 
OA tizimlarida yarim o‗tkazgichli fotodiodlarning p-i-n FD va 
ko„chkisimon FD turlari keng tarqalgan. 
Yarim o‗tkazgichli FD ishi ichki fotoeffektga asoslangan bo‗lib, 
bunda yorug‗lik fotonini yutilishidan yangi zaryad tashuvchi juftliklari-
elektron va kovaklar hosil bo‗ladi. Ya‘ni foton atom bo‗lib yutilib, 
elektronlarni 
qo‗zg‗atadi 
va 
elektronlarni 
valentlik 
zonasidan 
o‗tkazuvchanlik zonasiga o‗tkazadi. Bu o‗tishlar elektr signallarni 
shakllanishiga sharoit yaratadi. 
Agar aralashma materialli r- va n-turdagi yarim o‗tkazgichlar 
birlashtirilsa, elektronlar diffuziyasi r-turdagi yarim o‗tkazgichda, kovaklar 
diffuziyasi esa n-turdagi yarim o‗tkazgichda yuz beradi. Bunda kontakt 
maydon zaryad tashuvchilari kam bo‗lgan, juda ingichka aktiv qatlam 
hosil bo‗ladi. Yarim o‗tkazgichlarga (6.1-rasm) kontakt diffuzion maydon 
E
dif 
yo‗nalishiga mos keladigan tashqi elektr maydon E
tash
berilganda aktiv 
soha kengayadi. Bu p-n o‗tishning teskari siljish holatiga mos keladi [4]. 
Teskari siljishli r-n-o‗tishga h

energiyali fotonlar uch holatda 
yutilib, elektron-kovak juftligini hosil qilishi mumkin: 
1. aktiv sohada yutilish; 
2. r-sohada yutilish; 
3. n-sohada yutilish. 
Birinchi holatda elektron-kovak juftligi aktiv sohada hosil bo‗ladi va 
kuchli elektr maydon ta‘siri natijasida juftliklar bo‗linib, elektronlar n-
sohaga, kovaklar r-sohaga harakat qiladi. Tashuvchilarni harakati 
natijasida R
yu
-yuklama qarshiligidan elektr toki oqib o‗tadi. 
6.1-rasm. Yarim o‗tkazgich fotodiodning ishlash prinsipi.
Ikkinchi va uchinchi holatlarda elektron-kovak juftligi r-va n-
sohalarda hosil bo‗ladi. Bu sohalarda elektr maydon amalda mavjud emas, 
natijada tashuvchilarni o‗tishga harakati asosan faqatgina diffuziya 
n 
p 
Rю 
Е
диф 
Е
таш 

61 
hisobiga bo‗lishi mumkin. Agar p-n-o‗tishgacha bo‗lgan masofa diffuziya 
uzunligidan katta bo‗lsa, unda aktiv sohaga borishga ulgurib etmay, hosil 
bo‗lgan juftliklar rekombinatsiyalanib bo‗ladi. Agar bu masofa kichik 
bo‗lsa, katta ehtimollik bilan juftliklar aktiv sohaga etib boradi va kuchli 
elektr maydon ta‘sirida bo‗linadi va elektron (yoki kovak) tezda aktiv soha 
orqali boshqa sohaga qarab harakat qiladi. Bunda ham R
yu 
orqali oqib 
o‗tuvchi elektr toki hosil bo‗ladi. 

Download 6,74 Mb.